بیگ بلو باتن (BBB) چیست؟ (+ تنظیمات اولیه)

یکی از چالش‌هایی که در دوران کرونا با آن روبرو هستیم، برگزاری هرگونه کنفرانس، جلسه، کلاس و به طور کلی هرچیزی است که نیاز به جمع شدن عده‌ای در مکانی خاص دارد. در همین بازه زمانی کوتاه، انواع و اقسام نرم‌افزارها روانه بازار شد تا زیرساختی برای برگزاری این جلسات آنلاین فراهم شود.

یکی از بهترین نرم‌افزارهای موجود بیگ‌بلو‌باتن (BigBlueButton) است. در حال حاضر بسیاری از کسب و کارها در کنار دانشگاه‌ها و مدارس از این نرم‌افزار برای برگزاری جلسات و کلاس‌های خود استفاده می‌کنند.

حالا سوال اینجاست که در بین این همه نرم‌افزار موجود در بازار چرا بیگ‌بلوباتن؟

ویژگی‌های بیگ‌بلو‌باتن (BigBlueButton) در مقایسه با نرم‌افزارهای مشابه به مراتب بیشتر و بهتر است. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• امکان اشتراک و ارائه فایل
• امکان ضبط جلسات
• امکان پرسش و پاسخ به صورت دوطرفه
• امکان برگزاری کنفرانس‌های بزرگ در مقیاس جغرافیایی بالا
• امکان دسترسی ساده و شرکت در کلاس با کامپیوتر و موبایل
• و …

به همین خاطر ایران سرور به سراغ این نرم‌افزار رفته و با آماده کردن یک پکیج آن را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. با این پکیج کار شما خیلی راحت‌تر می‌شود و دیگر دردسرهای تهیه سرور و تست آن را نخواهید داشت.

اگر شما هم به دنبال استفاده از BigBlueButton که معمولا به اختصار با BBB شناخته می‌شود، باشید، ابتدا باید وارد سایت ایران سرور به نشانی https://www.iranserver.com/ شوید.

بعد از ورود به سایت با سفارش یک سرور مجازی می‌توانید تعیین کنید که این سرور مجازی به صورت بیگ‌بلوباتن در اختیار شما قرار گیرد.

کار تمام است. بقیه مراحل نصب و راه اندازی از قبل توسط ایران سرور انجام شده و شما کافیست یک سری تنظیمات مختصر را که در ادامه توضیح می‌دهیم، انجام دهید.

در این مقاله ابتدا توضیح کوتاهی درباره نرم افزار بیگ بلو باتن داریم و در ادامه هم نحوه تنظیمات اولیه بیگ بلوباتن را بررسی کرده و رفع خطاهای آن را آموزش می‌دهیم.

بیگ بلو باتن چیست؟

BigBlueButton یک سیستم کنفرانس وب منبع باز (Open Source) برای یادگیری آنلاین است. این نرم‌افزار بستری برای به اشتراک گذاشتن فایل‌ها و همچنین آموزش را فراهم می‌کند و به مدرسان اجازه می‌دهد تا به صورت آنلاین، سمینارها، ساعات اداری یا جلسات دیگر را به صورت زنده برگزار کنند.

تنظیمات اولیه بیگ بلو باتن

انجام یک سری تنظیمات کلی پیش از ورود و استفاده از BigBlueButton ضروری است. بعضی از این تنظیمات مربوط به سمت سرور است و بخشی دیگر از تنظیمات مربوط به پنل. بیایید ابتدا تنظیمات اولیه سمت سرور را بررسی کنیم.

تنظیمات اولیه سمت سرور در بیگ بلو باتن

قبل از انجام تنظیمات در پنل تنظیمات سرور بیگ‌بلوباتن توجه داشته باشید حتما DNS های دامنه‌ای که قصد تنظیم آن بر روی سرور را دارید به آی پی سرور متصل کرده باشید.

برای بررسی صحت تنظیم  DNS‌های دامنه می‌توانید از سایت‌های زیر استفاده کنید:

Check-host.net

https://www.host-tracker.com

همیشه به یاد داشته باشید:

• تعداد دفعات مجاز برای فعال‌سازی SSL پنج بار در بازه زمانی 7 روز است. قبل از انجام تنظیمات در پنل، متصل بودن دامنه به IP سرور را از طریق سایت‌های معرفی شده حتما بررسی کنید.
• در سامانه BBB از SSL استفاده می‌شود. فرآیند نصب SSL بطور خودکار پس از انجام تنظیمات در پنل سرور صورت می‌گیرد. لذا تنظیم بودن DNS ضروری و لازم است و اگر DNSها تنظیم نباشد، SSL نصب نمی‌شود و امکان استفاده از محیط کلاس مجازی سامانه BBB نخواهد بود.

برای ورود به پنل تنظیمات سرور از طریق لینک زیر اقدام کنید:

http://1.2.3.4/cfg/form.php

بعد از ورود، پنجره‌ای مانند تصویر زیر را خواهید دید:

حواستان باشد به جای 1.2.3.4 باید IP سرور خود را وارد کنید.

یوزر- پسورد پیشفرض برای ورود به پنل تنظیمات به صورت زیر است:

Username: admin

Password: admin

این یوزر – پسورد فقط برای ورود به پنل تنظیمات کاربرد دارد.

بعد از وارد کردن پسورد مربوطه که با عنوان (رمز عبور پنل تنظیمات) مشخص شده است را الزاما باید تغییر دهید.

بعد از وارد کردن یوزر – پسورد، پنل تنظیمات سرور بیگ‌بلوباتن مطابق شکل زیر نمایش داده می‌شود که در ادامه هرکدام از گزینه‌ها را شرح خواهیم داد:

• دامنه‌ای که مایل هستید سامانه BBB شما از طریق آن در دسترس قرار گیرد را در این بخش وارد کنید.
• نام مدیر سامانه BBB را وارد کنید. این نام باید با حروف انگلیسی و شامل عدد و کاراکترهای خاص نمی‌تواند باشد.
• در این بخش باید رمز عبور مدیر سامانه BBB را وارد کنید. این رمز باید حداقل شامل 8 کاراکتر، حروف- عدد و کاراکتر خاص مثل #، @ باشد. رمز عبور مربوطه برای ورود به پنل مدیریت BBB که از آدرس زیر در دسترس است، استفاده می‌شود:

http://domain.com/b/signin

در آدرس بالا نام دامنه خود را وارد کنید.

• در این بخش باید رمز عبور ورود به پنل تنظيمات را وارد کنید. این رمز باید حداقل هشت کاراکتر شامل حروف-عدد و کاراکتر خاص مثل #،@ باشد. این پنل همانطور که اشاره شد از طریق آدرس زیر در دسترس است. به جای 2.3.4 باید IP سرور خود را وارد کنید.

http://1.2.3.4/cfg/form.php

• تنظیم ایمیل مدیر سامانه BBB از این ایمیل و رمز عبور مدیر سیستم که در بخش 3 تنظیم شد برای ورود به پنل مدیریت سامانه BBB‌ استفاده می شود.

در صورتی که اطلاعات مرحله قبل به درستی وارد شده باشد و DNSهای دامنه نيز از قبل تنظيم باشند، در این مرحله تنظيمات لازم بر روی سرور انجام، SSL بطور خودکار نصب شده و سپس سرور ریبوت می‌شود.

این فرآیند حدود دو دقيقه زمان می‌برد.

بعد از بوت شدن سرور، حدود سه دقيقه طول می‌کشد تا همه سرویس‌های بيگ‌بلوباتن در وضعيت اجرا قرار گيرند. بعد از آن می‌توانيد از بيگ‌بلوباتن استفاده کنید.

ممکن است شما در مسیر راه‌اندازی نرم‌افزار بیگ بلوباتن با یکسری چالش‌ها روبرو شوید. در ادامه نگاهی داریم به این چالش‌ها و رفع موارد ضروری در آنها.

چالش‌های راه‌اندازی بیگ بلو باتن

چالش‌های ما به دو دسته تقسیم‌بندی می‌شود:

• چالش‌های راه اندازی
• چالش‌های کاربردی

چالش‌های راه اندازی

• تنظیم نبودن DNSها
• خطا در نصب SSL

این خطا عموما به دو دلیل ممکن است اتفاق بیفتد:

• • DNSها تنظیم نیست.
  • تعداد دفعات مجاز برای نصب SSL به پایان رسیده است.
• تکراری وارد کردن ایمیل ادمین
  • در صورتی که قبلا ایمیل ادمین در دیتابیس بیگ‌بلوباتن ثبت شده باشد، ایمیل تکراری قابل قبول نخواهد بود و باید ایمیل جدید وارد شود. (معتبر بودن ایمیل مهم نیست)
• پسوردهای تنظیم شده حتما باید شامل حروف-اعداد و کاراکترهای خاص و بیشتر از هشت کاراکتر باشد.
• در صورتی که بعد از ثبت اطلاعات پیام «اطلاعات ذخیره شد» نشان داده شد، ولی اعمال تغییرات شروع نشد، وجود فایل cfg و همچنین کران تنظیم شده را بررسی کنید.

چالش‌های کاربری

برای مدیریت چالش‌های کاربری که ممکن است رخ دهد، بیگ‌بلوباتن دو دسته دستورات دارد که لینک آنها در زیر آورده شده است و به توضیح مهمترین آنها پرداخته می‌شود:

https://docs.bigbluebutton.org/admin/bbb-conf.html
https://docs.bigbluebutton.org/dev/recording.html#manage-recordings

bbb-conf—clean: BigBlueButton را مجدداً راه‌اندازی کرده و در هنگام راه‌اندازی مجدد کلیه پرونده‌های log را پاک می‌کند.

Bbb-conf—check: یک سری بررسی را در مورد تنظیمات فعلی خود انجام دهید و مشکلات احتمالی را گزارش می‌دهد.

Bbb-conf—network: این دستور تعداد اتصالات فعال برای پورت 80 (HTTP)، 1935 (RTMP) و 9123 (اشتراک دسکتاپ) برای هر آدرس IP از راه دور را نشان می‌دهد.

Bbb-conf—start: برای اجرای بیگ‌بلوباتن از این دستور استفاده می‌شود.

Bbb-conf—stop: برای متوقف کردن بیگ بلوباتن از این دستور استفاده می‌شود.

Bbb-conf—restart: برای راه‌اندازی بیگ‌بلوباتن از این دستور استفاده می‌شود.

Bbb-record—list: نمایش لیست کلاس‌های ضبط شده.

Bbb-record—deleteall: حذف تمام کلاس‌های ضبط شده.

Bbb-conf—delete ID: حذف یک ویدئوی ضبط شده خاص.

این تمام چالش‌هایی بود که ممکن است کاربران با آن برخورد کنند. اما همیشه نکاتی هم وجود دارد که توجه به آنها باعث روند ساده کار خواهد شد.

نکات پایانی

در پایان، این چند نکته را هم فراموش نکنید.

نکته ۱: در صورتی که در حین برگزاری کلاس دکمه ضبط کلاس زده شده باشد، ویدئو ضبط خواهد شد. بسته به مدت زمان کلاس فرآیند تبدیل به
فایل ویدئویی بین 15 دقیقه تا 90 دقیقه ممکن است طول بکشد. مهم هست در طی این مدت سرور ریبوت یا خاموش نشود.

نکته ۲: همچنین توجه داشته باشید در طی فرآیند تبدیل لود CPU بالا می‌رود. پس اگر قرار هست کلاس‌های متعددی همزمان برگزار شود از سروری بالاتر
از مشخصات پیشفرض بیگ‌بلوباتن استفاده شود.

نکته 3: دقت کنید که بیگ‌بلوباتن برای راه‌اندازی اولیه یک سرور با مشخصات زیر پیشنهاد کرده است:

• Ubuntu 16.04 64-bit OS running Linux kernel 4.x
• 8 GB of memory with swap enabled (16 GB of memory is better)
• 4 CPU cores (8 is better)

نکته 4: پورت‌های زیر باید حتما در فایروال سرور باز باشند:

• 80/tcp
• 443/tcp
• 16384:32768/udp

نکته ۵: در صورتی که در هنگام ورود به محیط کلاس با خطای زیر مواجه شدید:

could not make a websocket connection (error 1002)

بررسی کنید حتما پورت‌های اعلام شده در فایروال باز باشند.

نکته ۶: با دستور bbb-conf–check بررسی کنید خطایی در کانفیگ‌های بیگ‌بلوباتن اگر هست، رفع کنید. در فایل‌های کانفیگ فقط باید IP سرور مورد استفاده باشد.

• برای تغییر پسورد ورود به پنل تنظیمات سرور از دستور زیر استفاده کنید:

htpasswd /etc/apache2/.htpasswd admin

خب، امیدواریم که این آموزش به دردتان خورده باشد. اگر سوالی داشتید حتما بپرسید تا بیشتر شما را راهنمایی کنیم.

در مقاله بعدی، درباره پنل کاربران بیگ بلو باتن و هر بخش آن صحبت خواهیم کرد.

سوالات متدوال

بیگ بلو باتن چیست؟

BigBlueButton یک پلتفرم پیشرفته برای برگزاری کلاس‌های آنلاین است و امکانات زیادی را در اختیار شما قرار می‌دهد. برای اطلاعات بیشتر، مقاله بیگ بلو باتن چیست را بخوانید.

 آیا بیگ بلو باتن اُپن سورس است؟

بله. این ویژگی به توسعه‌دهنده کمک می‌کند که پلتفرم آموزش آنلاین را شخصی‌سازی کرده و ویژگی‌های بیشتری به آن اضافه کنند.

آیا بیگ بلو باتن به درد برگزاری جلسات آنلاین هم می‌خورد؟

بله؛ اما ما پیشنهاد می‌کنیم که اگر جلسات چندنفرۀ کوتاهی دارد، از Google Meet برای این کار استفاده کنید.
برای اطلاعات بیشتر درباره نحوه برگزاری کلاس، مقاله چگونه کلاس آنلاین برگزار کنیم و آموزش کامل داشبورد بیگ بلو باتن را بخوانید.