زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS چیست؟

در حال حاضر که سر از این مقاله درآورده‌اید، احتمالا آشنایی هرچند ابتدایی با رایانش ابری و پتانسیل‌های آن دارید. صاحبان کسب‌وکار می‌توانند از انواع خدمات ابری مانند «نرم‌افزار به عنوان سرویس» (SaaS) و «پلتفرم به‌عنوان سرویس» (PaaS) برای پیاده‌سازی و مدیریت راهکارهای مختلف خود در حوزه IT استفاده کنند. «زیرساخت به‌عنوان سرویس» یا «IaaS» هم یکی دیگر از انواع خدمات ابری است که منابعی ارزشمند در اختیار کسب‌وکارها و شرکت‌های تکنولوژی می‌گذارد. به مطالعه ادامه دهید تا بگوییم خدمات IaaS چیست و چه کاربردها، مزایا و معایبی به همراه می‌آورد. 

زیرساخت به‌عنوان سرویس یا IaaS چیست ؟

زیرساخت به‌عنوان سرویس (Infrastructure as a Service | IaaS) یکی از انواع خدمات رایانش ابری است که منابع پردازشی مجازی را از طریق اینترنت در اختیار کاربران می‌گذارد. IaaS در کنار نرم‌افزار به‌عنوان سرویس و پلتفرم به‌عنوان سرویس، یکی از سه دسته‌بندی کلی خدمات رایانش ابری به حساب می‌آید.

در مدل IaaS، ارائه‌دهنده خدمات ابری مسئولیت مدیریت زیرساخت آی‌تی – مانند حافظه، سرور و منابع شبکه – را برعهده می‌گیرد و آن‌ها را از طریق ماشین مجازی (Virtual Machine | VM) و اتصال اینترنت به سازمان‌ها و کاربران می رساند. این رویکرد مزایا فراوان برای سازمان‌ها به همراه می‌آورد، برای مثال وظایف پردازشی به شکلی‌ سریع‌تر، کم هزینه‌تر، آسان‌تر و انعطاف‌پذیرتر پیش خواهند رفت. 

بیشتر بخوانید: فضای ذخیره سازی ابری یا فضای ابری چیست؟ به همراه آشنایی با کاربردها 

دلایل اهمیت IaaS چیست ؟

زیرساخت به‌عنوان سرویس طی سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین نیازهای شرکت‌هایی تبدیل شده که به دنبال راهکاری جایگزین برای خرید، پیاده‌سازی و نگهداری زیرساخت‌های محلی می‌گردند. اگر بخواهیم طوری دیگر بگوییم، IaaS به جایگزینی برای تجهیزات پردازشی گران‌قیمتی تبدیل شده که تا چند دهه پیش باید در دیتاسنترهای اختصاصی هر شرکت و سازمانی قرار می‌گرفتند. 

پیش از اینکه رایانش ابری از راه برسد، سازمان‌ها گزینه‌های محدودی پیش روی خود داشتند و مجبور به سرمایه‌گذاری روی سرورها، تجهیزات شبکه و حافظه‌های ذخیره‌سازی بودند. از سوی دیگر، نگهداری از این تجهیزات هم هزینه فراوانی در طولانی‌مدت به همراه می‌آوردند. 

این روزها اما اگر نیاز به توان پردازشی فراوان داشته باشید، می‌توانید خیلی ساده خدمات ابری مورد نیازتان را با هزینه‌ای بسیار کمتر از زیرساخت داخلی، تهیه کنید. ارائه‌دهندگان خدمات ابری مسئولیت تهیه کردن، مدیریت و ایمن‌سازی تجهیزات و زیرساخت‌های ضروری را برعهده می‌گیرند. به این ترتیب، مشتریان قادر به جمع‌آوری، پردازش، ذخیره‌سازی و بازیابی داده خواهند بود، اما دیگر نیازی به خرید و مدیریت سخت‌افزارهای پردازشی ندارند. 

با تمام این اوصاف، IaaS معمولا بهترین انتخاب برای تیم‌ها و سازمان‌های متوسطی است که از پس هزینه‌های پیاده‌سازی زیرساخت اختصاصی خود برنمی‌آیند. 

معماری IaaS چیست و چگونه است؟

در مدل تجاری IaaS، ارائه‌دهنده خدمات ابری، میزبانی اجزای زیرساخت – که معمولا در دیتاسنترهای محلی قرار می‌گیرند – را عهده‌دار می‌شود. از جمله اجزای زیرساخت می‌شود به سرورهای فیزیکی، تجهیزات ذخیره‌سازی، سخت‌افزارهای شبکه‌ و همینطور مجازی سازی (Virtualization) و لایه هایپروایزر (Hypervisor) اشاره کرد. 

ارائه‌دهندگان IaaS معمولا گستره وسیعی از خدمات را نیز همراه با اجزای زیرساخت در اختیار مشتریان می‌گذارند. برای مثال می‌شود به این موارد اشاره کرد:

• ارائه صورت‌حساب
• امکان پایش وضعیت زیرساخت
• دسترسی به لاگ
• امنیت ابری
• لود بالانسینگ (Load Balancing)
• خوشه‌بندی (Clustering)
• خدمات ذخیره‌سازی مانند بکاپ‌گیری، کپی و ریکاوری داده

این خدمات معمولا انعطاف‌پذیری فراوان دارند و به کاربران اجازه می‌دهند سطوح بالاتری از اتوماسیون و پیکربندی را به وظایف برجسته زیرساخت خود بیاورند. برای مثال کاربر می‌تواند قواعد دلخواه خود را برای لود بالانسینگ تعیین کند تا از دسترس‌پذیری و عملکرد مطلوب اپلیکیشن مطمئن شوید. 

زیرساخت به‌عنوان سرویس چطور کار می‌کند؟

مشتریان خدمات IaaS از طریق شبکه‌های گسترده (Wide Area Network | WAN) – مانند اینترنت – به منابع و سرویس‌ها دسترسی می‌یابند و سپس باقی عناصر استک اپلیکیشن (Application Stack) را روی آن‌ها نصب می‌کنند. 

برای مثال، کاربر می‌تواند وارد پلتفرم IaaS شود و ماشین مجازی بسازد، سیستم عامل‌ها را روی هر ماشین مجازی نصب کند، به پیاده‌سازی میان‌افزارها – مثل دیتابیس – مشغول شود، برای حافظه «باکت» (Bucket) بسازد و کاربار سازمانی را به ماشین مجازی بیاورد. 

بعد از این، مشتری می‌تواند از خدمات IaaS خود برای پایش هزینه‌ها، پایش پرفورمنس، متعادل‌سازی ترافیک شبکه، اجرای اپلیکیشن، ایرادیابی مشکلات و مدیریت بحران کمک بگیرد. 

تمام مدل‌های رایانش ابری نیاز به دخالت مستقیم ارائه‌دهنده خدمات دارند. ارائه‌دهنده معمولا شرکتی شخص ثالث است که در فروش IaaS تخصص دارد. از برجسته‌ترین مثال‌های ارائه‌دهندگان خدمات IaaS می‌شود به Amazon Web Services و Google Cloud اشاره کرد. ناگفته نماند که کسب‌وکارها می‌توانند به سراغ فضای ابری خصوصی یا فضای هیبریدی نیز بروند و خودشان تبدیل به ارائه‌دهندگان خدمات زیرساخت خود شوند. 

بیشتر بخوانید: دیتابیس ابری چیست و چه ویژگی های دارد؟

هنگام خرید خدمات IaaS چه مواردی را بررسی کنیم؟

اکنون که می‌دانیم IaaS چیست و چطور کار می‌کند، لازم است نگاهی بر ابعاد عملی کار نیز داشته باشیم. وقتی نوبت به پیاده‌سازی محصول IaaS می‌رسد، باید به نکات متعددی توجه داشت. ابتدا باید نیازها و کاربردهای زیرساخت تعیین شوند و سپس به پیش‌نیازهای فنی و عملکرد ارائه‌دهندگان خدمات توجه کرد. 

در ادامه می‌بینیم مهم‌ترین ملاحظات به هنگام خرید خدمات IaaS چیست و باید چه مواردی را بررسی کنید:

• مدیریت‌پذیری کلی: بررسی کنید کاربر قادر به مدیریت کدام ویژگی‌ها و ابعاد زیرساخت است و فرایند مدیریت چقدر ساده خواهد بود. 
• شبکه‌سازی: مطمئن شوید زیرساخت ابری به آسانی و به شکلی بهینه در دسترس باشد. 
• فضای ذخیره‌سازی: به جنس حافظه، سطح عملکرد، فضای مورد نیاز و هرگونه قابلیت اضافی مانند آبجکت استوریج توجه نشان دهید.
• توان پردازش: انواع تجهیزات و اجزایی که در اختیارتان قرار خواهند گرفت – مانند سرور، ماشین مجازی، واحد پردازش مرکزی (CPU) و گزینه‌های حافظه – را بررسی کنید. 
• مدیریت بحران: قابلیت‌ها و گزینه‌های در دسترس برای مدیریت بحران را بررسی کنید تا بدانید هنگام فیل‌اوور (Failover) شدن ماشین مجازی، سرور یا سطوح مختلف سایت باید منتظر چه چیزهایی باشید. 
• ابعاد سرور: به گزینه‌های موجود برای ابعاد سرور و ماشین مجازی، تعداد پردازنده‌های سرور و دیگر جزییات مربوط به CPU و حافظه، توجه ویژه نشان دهید. 
• توان عملیاتی شبکه: مطمئن شوید سرعت برقراری ارتباط میان ماشین مجازی، دیتاسنترها، حافظه و اینترنت بهینه و مطابق با نیازهایتان باشد. 
• امنیت: هنگامی که مشغول به ارزیابی خدمات و ارائه‌دهندگان گوناگون هستید، امنیت داده را در بالاترین اولویت قرار دهید. تمام جزییات مربوط به رمزنگاری داده، گواهی‌های امنیتی و تدابیر ایمن‌سازی کاربارها را با دقت فراوان بررسی کنید.

حین فرایند پیاده‌سازی، سازمان‌ها باید توجهی ویژه به این نشان دهند که ویژگی‌های فنی و خدمات هر ارائه‌دهنده، کدام‌یک از نیازهای تجاری را برطرف می‌کنند. این روزها تفاوت‌های بسیار زیادی میان خدمات و محصولات IaaS به چشم می‌خورد و برخی سرویس‌ها، به طور یقین برای شما بهتر از مابقی خواهند بود. علاوه بر این، سنجش توانایی‌های تیم فنی سازمان هم ضروری است و باید مطمئن شد به ابزارهای لازم برای پیاده‌سازی IaaS دسترسی داشته باشند. 

در مدل IaaS، ارائه‌دهنده خدمات ابری تمام‌ مسئولیت زیرساخت را برعهده دارد که شامل مواردی مانند نگهداری فنی، پچ‌های امنیتی، ارتقا و ایرادیابی می‌شود. تیم فنی سازمان مشتری نیز مسئولیت مدیریت زیرساخت پردازشی خود را برعهده می‌گیرد. بنابراین باید از تخصص فنی و صلاحیت پرسنل مطمئن شد تا سازمان با پیاده‌سازی IaaS به بیشترین بهره‌وری ممکن دست یابد. 

بیشتر بخوانید: فضای ابری هیبریدی چیست؟ مزایا و معایب Hybrid Cloud

مزایا خدمات IaaS چیست ؟

سازمان‌ها به دلایل گوناگون به سراغ خدمات IaaS می‌روند. برخی از برجسته‌ترین دلایل را در ادامه آورده‌ایم:

از بین بردن دردسرهای تهیه زیرساخت: استفاده از خدمات IaaS معمولا آسان‌تر، سریع‌تر و مقرون به صرفه‌تر از راه‌اندازی زیرساخت‌های اختصاصی و نگهداری از آن‌هاست. با IaaS، شرکت‌ها و سازمان‌ها خیلی ساده زیرساخت مورد نیازشان را از کسب‌وکاری دیگر اجاره می‌کنند و صرفا به اندازه استفاده خود پول می‌پردازند. 

انعطاف‌پذیری هرچه بیشتر هنگام تغییر نیازهای کسب‌وکار: IaaS مدلی موثر برای رایانش کاربارهای موقتی، آزمایشی و یا کاربارهایی که تغییرات غیرمنتظره را پشت سر می‌گذارند به حساب می‌آید. برای مثال شرکتی که مشغول به توسعه نرم‌افزاری جدید است، می‌تواند کارهای میزبانی و تست اپلیکیشن را به کمک ارائه‌دهندگان خدمات IaaS پیش ببرد. زمانی که نرم‌افزار تست و برای کار آماده شد، پیاده‌سازی روی زیرساخت داخلی و سنتی انجام می‌شود. البته که کسب‌وکارها می‌توانند همان رویه قبلی را نیز در پیش بگیرند و با پیاده‌سازی از طریق IaaS، از هزینه‌های طولانی‌مدت جلوگیری کنند. 

عدم نیاز به سرمایه اولیه قابل توجه: تمام خدمات رایانش ابری، در ازای میزان مصرف کاربر هزینه دریافت می‌کنند، مثلا بسته به میزان مصرف ساعتی، هفتگی یا ماهانه. برخی از ارائه‌دهندگان IaaS نیز از مشتریان بابت فضای VM مصرفی هزینه دریافت می‌کنند. این ساختار تجاری باعث می‌شود مشتریان از صرف هزینه‌های کلان بابت سخت‌افزارهای محلی و نرم‌افزارهای اختصاصی بی‌نیاز شوند. 

بیشتر بخوانید: برنامه app cloud چیست و چه کاربردی دارد؟ به همراه بررسی مزایا و معایب

معایب IaaS چیست ؟

مثل هرچیز دیگری در جهان، IaaS معایب خاص خود را نیز دارد. در ادامه برخی از این معایب را بررسی می‌کنیم:

هزینه‌های طولانی‌مدت رایانش ابری: علی‌رغم انعطاف‌پذیری بالا و پرداخت هزینه صرفا بابت آنچه مصرف می‌کنید، هزینه IaaS همچنان برای برخی کسب‌وکارها زیاد به حساب می‌آید. با توجه به اینکه تک‌تک خدمات و قابلیت‌ها می‌توانند هزینه نهایی را بالا ببرند، کم پیش نمی‌آید کاربران هنگام بررسی قیمت‌گذاری، متوجه شوند در حال پرداخت مبالغ کلان بابت تک‌تک منابع و خدمات در دسترس هستند. بنابراین پایش محیط IaaS و هزینه‌های آن برای کاربران ضروری است. 

عدم شفافیت کامل: با توجه به اینکه ارائه‌دهندگان خدمات IaaS صاحب زیرساخت هستند، جزییات مربوط به پیکربندی و عملکرد نهایی به ندرت به کاربران ارائه می‌شود. این عدم شفافیت باعث می‌شود مدیریت و پایش سیستم‌ها برای کاربران دشوارتر شود. 

اختلالات: انواع اختلالات گاه و بیگاه نیز می‌توانند دردسری بزرگ برای کاربران باشند. دسترسی به کاربار و عملکرد کلی سیستم همواره به ارائه‌دهنده خدمات بستگی دارد. بنابراین اگر ارائه‌دهنده با مشکلات شبکه یا هر نوع قطعی داخلی یا خارجی روبه‌رو باشد، سیستم‌های مشتریان نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند. علاوه بر این، از آن‌جا که سیستم‌های IaaS با معماری چند مستاجری (Multi-Tenant Architecture) از راه می‌رسند، عملکرد همسایه‌ها نیز می‌تواند اثری منفی روی کاربار شما بگذارد. 

تفاوت‌های IaaS با SaaS و PaaS

همان‌طور که پیش‌تر نیز گفتیم، زیرساخت به‌عنوان سرویس یا IaaS تنها یکی از انواع مدل‌های رایانش ابری است و می‌تواند به صورت موازی با دو مدل دیگر SaaS و PaaS کار کند. 

بیشتر بخوانید: بررسی تفاوت PaaS ،IaaS و SaaS چیست؟

تفاوت زیرساخت به‌عنوان سرویس با PaaS

PaaS چیست؟ پلتفرم به‌عنوان سرویس می‌تواند بر مدل IaaS و اجزای مختلف زیرساخت سوار شود و میزبانی، مدیریت و ارائه سیستم عامل‌ها و میا‌ن‌افزارها همچنان برعهده ارائه‌دهنده خدمات است. اگرچه PaaS پیاده‌سازی کاربار را تسهیل می‌کند، انعطاف‌پذیری کسب‌وکار در ساخت محیط مطلوب و ایده‌آل را نیز محدود خواهد کرد. 

تفاوت زیرساخت به‌عوان سرویس با SaaS

SaaS چیست؟ با نرم‌افزار به‌عنوان سرویس؛ ارائه‌دهندگان به میزبانی، به مدیریت و ارائه تمام زیرساخت مشغول می‌شوند و در عین حال اپلیکیشن‌های SaaS را به دست مردم می‌رسانند. در این حالت، کاربران نیاز به نصب هیچ‌چیزی نخواهند داشت. در عوض مشتری خیلی ساده وارد اکانت اختصاصی خود می‌شود و شروع به کار با اپلیکیشنی می‌کند که بر زیرساخت ارائه‌دهنده اجرا می‌شود. کاربران می‌توانند پیکربندی و عملکرد کلی اپلیکیشن را تغییر دهند، اما ارائه‌دهنده خدمات SaaS مسئولیت هرچیز دیگری را برعهده دارد. 

کاربردهای گوناگون IaaS چیست ؟

از زیرساخت به‌عنوان سرویس می‌توان برای بهبود بهره‌وری عملیاتی و اولویت‌بندی راهکارهای مدیریتی کمک گرفت. شرکت‌های ارائه‌دهنده IaaS می‌توانند به شما در بهبود تجربه کاربری کمک برسانند و زیرساختی کاملا مدیریت‌شده و پرفورمنس‌بالا در اختیارتان بگذارند. 

پردازش پرفورمنس‌بالا: مسائل پیچیده گوناگون – مانند آنالیز داده‌های کلان و حل معادلات فیزیک و شیمی – نیاز به توان پردازشی قابل توجه دارند. حل کردن این مسائل به کمک زیرساخت IaaS، بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر و بهینه‌تر از تامین و نگهداری منابع اختصاصی خواهد بود.

میزبانی وب‌سایت: سازمان‌ها از زیرساخت IaaS برای میزبانی وب‌اپلیکیشن‌های پرفورمنس‌بالا، ایمن، مقیاس‌پذیر و کاملا قابل شخصی‌سازی استفاده می‌کنند و به نیازهای مشتریان خود پاسخ می‌دهند. برای مثال از میزبانی وب (Web Hosting) می‌توان برای ساخت گستره وسیعی از سایت‌ها کمک گرفت، از سایت‌های اطلاعاتی ساده تا سیستم‌های پیچیده ارائه داده. 

تحلیل کلان‌داده: کسب‌وکارها با تحلیل داده‌های خود، هوش تجاری را پیش می‌برند و اطلاعاتی کاربردی برای تصمیم‌گیری آگاهانه به دست می‌آورند. زیرساخت ابری، تکنولوژی‌های انبارداری نیز دارد و می‌تواند مقادیر کلانی از داده را ذخیره‌سازی کند. ارائه‌دهندگان خدمات IaaS معمولا سرویس‌هایی برای تحلیل داده نیز در اختیارتان می‌گذارند. 

توسعه اپلیکیشن: از زیرساخت ابری می‌توان برای راه‌اندازی سریع محیط توسعه و تست کمک گرفت. به این ترتیب می‌توان با ایده‌های نوین در محیطی ایزوله یا در دسترس برای تمام تیم، آزمون‌وخطا کرد. 

مثال‌هایی از ارائه‌دهندگان و محصولات 

این روزها شرکت‌های ارائه‌دهنده و خدمات IaaS گوناگون با ابعاد و قابلیت‌های متعدد داریم. برای مثال Amazon Web Services و Google و Microsoft از بزرگ‌ترین ارائه‌دهندگان خدمات ابری عمومی به حساب می‌آیند:

سرویس Amazon Web Services یا به اختصار AWS انواع اپلیکیشن‌ها و خدمات مانند Simple Storage Service و Glacier را در کنار توان پردازشی فراوان در اختیارتان می‌گذارد. 

پلتفرم Google Cloud فضای ذخیره‌سازی و خدمات پردازشی گوناگون را از طریق موتور Google Compute Engine ارائه می‌کند. 

سرویس Microsoft Azure هم از بهترین گزینه‌های امروزی برای مجازی‌سازی ابری و رسیدگی به وظایف پردازشی گوناگون به حساب می‌آید. 

علاوه بر موارد بالا خوب است بدانید که سرویس‌های IaaS بدون سرور نیز داریم، مانند AWS Lambda و Azure Functions. این سرویس‌ها دسترسی به دیتابیس، دسترسی به محیط پردازش کلان‌داده و همینطور پایش و لاگینگ را امکان‌پذیر می‌کنند. 

سوالات متداولی که شما می پرسید؟

1. کاربردهای گوناگون زیرساخت به‌عنوان سرویس چیست؟

خدمات IaaS تمام زیرساخت‌های لازم برای پشتیبانی از اپلیکیشن‌های وب – از جمله فضای ذخیره‌سازی ، سرورهای وب و اپلیکیشن و منابع شبکه – را در اختیار مشتریان می‌گذارد. بنابراین سازمان‌ها می‌توانند به سرعت وب اپلیکیشن‌ها را روی IaaS پیاده‌سازی و زیرساخت خود را مقیاس‌بندی کنند. 

2. بلوک‌های سازنده زیرساخت به‌عنوان سرویس چیست؟

از جمله اجزای سازنده زیرساخت‌های ابری می‌شود به فضای ذخیره‌سازی، تجهیزات شبکه‌سازی، سرورهای مجازی و فیزیکی و دیگر منابع مشترک این چنینی اشاره کرد. 

منابع:

TechTarget

 AWS

 Cloudflare