کلود اپ چیست و چه مزایایی دارد؟

شاید عبارت‌هایی چون رایانش ابری، هاست ابری یا به طوری کلی سرویس‌های ابری به گوشتان خورده باشد. کلود اپ (Cloud App) یا اپلیکیشن ابری هم یکی دیگر اصطلاحاتی است که در زمینه توسعه و فروش نرم‌افزارهای مبتنی بر کلود کاربرد دارد. امروز می‌خواهیم بیشتر درباره کلود اپلیکیشن صحبت کنیم و ببینیم چه مزایایی برای ما دارد؟

💡 قبل از آن، پیشنهاد میکنم مقاله رایانش ابری چیست را بخوانید و به‌طور کامل با این تکنولوژی آشنا شوید.

بیایید برای شفاف شدن موضوع با یک مثال شروع کنیم.

وقتی شما مواد غذایی می‌خرید، هیچ تمرکزی روی تعریف «طبیعی» ندارید. در واقع هر کسی که غذای فرآوری‌شده می‌فروشد، می‌تواند از کلمه طبیعی استفاده کند.

درباره کلمه «اپلیکیشن» هم تا حدودی همین موضوع صادق است. در واقع اپلیکیشن همان «برنامه» یا «نرم‌افزار» است. البته اپلیکیشن بیشتر برای برنامه‌های موبایلی استفاده می‌شود؛ ولی در اصل قضیه تفاوتی نمی‌کند و همان Program یا Software است.

نکته مهم در این بخش، نحوه نصب و اجرای برنامه‌هاست. در ادامه بیشتر به این موضوع می‌پردازیم و کلود اپ را هم به‌طور مفصل بررسی می‌کنیم.

کلود اپ (Cloud App) چیست؟

همان‌طور که اشاره کردیم، اپلیکیشن بیشتر برای برنامه‌هایی استفاده می‌شود که روی گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها اجرا می‌شوند. اما فارغ از اینکه درباره اپ یا برنامه صحبت می‌کنیم، نحوه نصب و اجرای آنها مهم است. شما می‌توانید یک اپلیکیشن یا برنامه را روی دستگاهتان نصب کرده و آن را به صورت محلی اجرا کنید.

اما روش‌های دیگری هم وجود دارد. به عنوان مثال به کمک زبان‌های اسکریپت‌نویسی مانند جاوا اسکریپت، می‌توان یک اپلیکیشن را روی مرورگر یا وب‌سرور اجرا کرد. همان‌طور که مشخص است  کلود اپ در واقع اپلیکیشنی است که در بستر اینترنت کار می‌کند و تمام پردازش‌ها و ذخیره‌سازی داده‌ها در فضای ابری انجام می‌شود. 

برای کار با این نوع اپلیکیشن باید از مرورگر وب یا اپلیکیشن موبایل استفاده کنید. در نهایت پردازش‌های داده‌ها هم به صورت ترکیبی از پردازش محلی روی دستگاه و رایانش ابری مدیریت می‌شود.

به برنامه‌ها و نرم‌افزارهایی که روی وب سرور اجرا می‌شود SaaS یا Software as a service هم گفته می‌شود. مزیت این نوع اپلیکیشن این است که نیازی نیست روی یک کامپیوتر یا دستگاه محلی (Local device) نصب شود و خیلی راحت می‌توانید آنها را روی مرورگر اجرا کرده یا مدیریت کنید.

👈 اگر نیاز بود، مقاله وب سرور چیست را برای تکمیل اطلاعات‌تان مطاله کنید.

نحوه عملکرد کلود اپ چگونه است؟

در کلود اپ داده‌ها در یک مرکز داده (دیتاسنتر) شخص ثالث ذخیره می‌شود و چرخه‌های پردازشی هم روی همین زیرساخت انجام می‌گیرد. کلود اپ‌ها واکنش بسیار سریعی دارند و نیازی نیست همیشه به دستگاه محلی وابسته باشید. جالب است بدانید که این اپلیکیشن‌ها قابلیت اجرا به صورت آفلاین را دارند، ولی به‌روزرسانی آنها باید آنلاین باشد.

انواع کلود اپ را بشناسید

حالا که با تعریف ساده کلود اپ آشنا شدیم، می‌خواهیم انواع این مدل اپلیکیشن را بررسی کنیم. به طور کلی کلود اپ شامل سه نوع زیر است:

SaaS (Software as a Service)

این گزینه که در آن نرم‌افزار به عنوان یک سرویس عرضه می‌شود، مرسوم‌ترین نمونه کلود اپ است. بسیاری از شرکت‌ها در این زمینه فعالیت می‌کنند و کاربران زیادی هستند که از خدمات این اپلیکیشن بهره می‌برند. از مهم‌ترین نمونه‌ها می‌توان به دراپ باکس اشاره کرد.

در این نسخه از اپلیکیشن ابری، منتشرکننده هم نرم‌افزار مبتنی بر رایانش ابری و هم سخت‌افزار و زیرساخت مورد نیاز برای اجرای آن را ارائه می‌کند.

PaaS (Platform as a Service)

PaaS یا پلتفرم به عنوان سرویس شباهت زیادی به IaaS دارد. اما عرضه‌کننده PaaS نه‌تنها زیرساخت را ارائه می‌کند، بلکه سیستم عامل و نرم‌افزار واسطی را در اختیار شما قرار می‌دهد که به عنوان شبکه متصل برای کلود اپل عمل می‌کند. بر این اساس توسعه‌دهندگان خیلی راحت می‌توانند به پلتفرم مورد نظر متصل شوند.

برای مثال می‌توان به Google App Engine اشاره کرده که سرویس‌های گوگل روی آن میزبانی می‌شود. این بستر به توسعه‌دهندگان اجاه می‌دهد که بتوانند خیلی سریع و موثر اپلیکیشن‌های ابری خودشان را مستقر کنند.

IaaS (Infrastructure as a Service)

در این حالت هم ارائه‌دهنده شخص ثالث سخت‌افزار و زیرساخت مورد نیاز برای اجرای اپلیکیشن را در اختیار توسعه‌دهندگان می‌گذارد. برای مثال می‌توان به Amazon Web Services (AWS) اشاره کرد که به کمک آن برنامه‌نویس‌ها می‌توانند اپلیکیشن‌های ابری خودشان را توسعه دهند.

پیشنهاد مهم: برای آشنایی کامل با این سه مورد، مقالۀ «منظور از PaaS ،IaaS و SaaS چیست و چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟» را بخوانید.

مزایای کلود اپ چیست؟

بدون‌شک با توجه به توضیحات ارائه‌شده، طبیعی است که کلود اپ، مزیت‌های زیادی داشته باشد. در این بخش از مزایای Cloud App بیشتر می‌گوییم:

هزینه کمتر

چون در سیستم ابری میزانی نرم‌افزاری شما بر عهده شرکت دیگر است، در نتیجه به زیرساخت‌های کمتر نیاز دارید. به همین دلیل لازم نیست توسعه‌دهنده برای سرور و دیگر زیرساخت‌های مورد نیاز هزینه کند.

مقیاس‌پذیری بیشتر

در کلود اپ به منابع فیزیکی و دستگاه وابستگی ندارید. در نتیجه می‌توانید متناسب با نیاز و درخواست کاربران، مقیاس اپلیکیشن را بزرگ یا کوچک کنید.

پایداری و آپ‌یتام بهتر

از آنجایی که کلود اپ بر مبنای رایانش ابری کار می‌کند، در نتیجه قدرت پردازش ابری و پهنای باند بیشتر به شما کمک می‌کند که پایداری بالاتری را تجربه کنید.

کنترل و مدیریت بهتر

مدیریت پروژه‌های نرم‌افزاری بزرگ همیشه سخت و پیچیده است. اما چون کاربران از طریق مرورگر به اپلیکیشن شما دسترسی دارند، در نتیجه همیشه به نصب، به‌روزرسانی و مدیریت برنامه روی سیستم‌های کامپیوتری یا گوشی نیازی نیست. ضمن اینکه در صورت انجام پروژه به صورت تیمی، می‌توانید مدیریتی بهتری روی پیشرفت هر بخش از کار داشته باشید.

امنیت بالاتر

بدون‌شک اپلیکیشن‌های ابری نسبت به نمونه‌های محلی و دسکتاپ ایمن‌تر هستند. خطراتی چون بدافزارها، دسترسی به کدها یا دیگر آلودگی‌ها برای شما و کاربران وجود ندارد.

دسترسی گسترده

یکی از بهترین مزیت‌های کلود اپ این است که محدود به یک دستگاه نیست. به همین دلیل می‌توانید روی طیف گسترده‌ای از محصولات با هر اینترنتی که دارید به صورت کاملا امن به اپلیکیشن مورد نظر دسترسی داشته باشید.

انواع طراحی کلود اپ کدامند؟

درباره انواع کلود اپ‌ها صحبت کردیم، حالا می‌خواهیم بیشتر به سبک طراحی و اجرای آنها بپردازیم.

طراحی اپلیکیشن‌های ابری به یکی از 3 حالت زیر انجام می‌شود:

 دستگاه محلی (Local device) مرورگر را اجرا می‌کند و اپلیکیشن شبیه یک برنامه تحت وب کلاسیک به نظر می‌رسد. در این حالت سرور ابری کدهای HTML لازم را به دستگاه محلی ارسال می‌کند. منطق قضیه به این صورت است که داده‌ها و فرمت خروجی، توسط سرورهای ابری کنترل می‌شود.

بهترین نمونه این سبک طراحی دراپ باکس است که کاربر در مرورگر خودش از اپلیکیشن استفاده می‌کند تا بتواند فایل‌هایش را بارگذاری کند. اما همه پردازش‌ها و ذخیره‌سازی‌ها از راه دور به صورت ابری انجام می‌شود.

 دستگاه محلی مرورگر را اجرا می‌کند، اما هنگام بالا آمدن برنامه، نسخه مبتنی‌‌بر مرورگر اپلیکیشن را دانلود می‌کند. سپس اپلیکیشن محلی برخی از پردازش‌ها را انجام می‌دهد و برای پردازش‌های بیشتر و فراخوانی داده‌ها، API لازم را از سرورهای ابری دریافت می‌کند. نمونه بارز این سبک طراحی، Google Docs است. به محض اجرای گوگل داکز، می‌توانید حتی بعد از قطع‌شدن اینترنت هم فایلتان را ویرایش کنید. تغییرات شما به صورت محلی ذخیره می‌شود و به محض وصل شدن اینترنت با نسخه آنلاین همگام خواهد شد.

دستگاه محلی یک اپلیکیشن نیتیو (Native) را اجرا می‌کند که برخی از پردازش‌ها را انجام می‌دهد و این اپل برای ارسال و دریافت داده‌ها روی سرور ابری از APIها استفاده می‌کند. نمونه این گزینه هم زمانی است که یکی از اپلیکیشن‌های نصب‌شده روی گوشی هوشمندتان را اجرا می‌کنید. بعد از قطع‌شدن اینترنت برخی از عملکردها به صورت محلی کار می‌کند و به محض اتصال دوباره به اینترنت، با سرور ابری همگام می‌شود.

کلود اپ و نیتیو اپ چه تفاوتی دارند؟

برای اینکه بتوانیم میان کلود اپ‌های مدرن و اپلیکیشن‌های نیتیو مقایسه خوبی داشته باشیم، شاید گوگل داکز (Google Docs) همچنان بهترین مثال باشد. در سال‌های گذشته به دلیل پهنای باند محدود، امکان ارائه اپلیکیشن‌های قدرتمند و پر از قابلیت در بستر اینترنت تا حدود زیادی غیر ممکن بود. ضمن اینکه تجربه خوبی هم برای کاربر رقم نمی‌خورد.

شما باید برنامه‌هایی چون مایکروسافت را دانلود می‌کردید یا دیسک آنها را می‌خریدید. سپس برای استفاده از این بسته نرم‌افزاری، باید آن را روی کامپیوترهای محلی نصب می‌کردید و همه فرایندهای پردازشی و ذخیره‌سازی اطلاعات هم روی همان سیستم انجام می‌شد.

✅ اپلیکیشن‌های نیتیو مزیت‌های خودشان را دارند. اما در دورانی که پهنای باند افزایش پیدا کرده است و پلتفرم‌های تحت وب امکانات بسیار خوبی دارند، بدون‌شک استفاده از سیستم‌های ابری اولین انتخاب برای توسعه نرم‌افزاری هستند. حتی شرکت‌هایی چون مایکروسافت که همچنان شانس انتشار اپلیکیشن‌های دسکتاپ را دارند، خیلی زود در حال کوچ‌کردن به سمت کلود اپ هستند.

کلود اپ و وب اپ چه تفاوتی دارند؟

Web App برنامه‌ای است که کاربران برای استفاده از آن نیاز به دانلود و نصب چیزی ندارند؛ در عوض، از طریق مرورگر وب (مثل کروم، سافاری و موزیلا فایرفاکس) و شبکه اینترنت، می‌توانند از برنامه استفاده کنند.

⭐ مثلاً شما می‌توانید از طریق حساب کاربری گوگل‌تان، در هر مرورگری که بخواهید، به وب اپلیکیشن یوتوب وصل شوید و فیلم ببینید.

در حالی که بیشتر برنامه‌های نیتیو برای دستگاه‌های خاصی (مثل گوشی با سیستم عامل اندروید، یا کامپیوتر با سیستم عامل ویندوز) ساخته می‌شوند، Web Appها را می‌توان با جاوا اسکریپت، CSS و نسخۀ استاندارد HTML ساخت. به این ترتیب، وب اپ‌ها، در تمامی مرورگرهای وب، از سراسر دنیا، قابل دسترسی خواهند بود.

وب اپلیکیشن‌ها از همان ظهور وب، در کسب‌وکارها حضور داشته‌اند. جاوا اسکریپت در نسخه‌های ابتدایی مرورگرهای وب تعبیه شده بود و توسعه‌دهندگان می‌توانستند قابلیت‌هایی را به صفحات استاتیک اضافه کنند. اگر از کاربران قدیمی اینترنت باشید حتما بازی‌های فلش یا پخش موسیقی و بارش برف در وبلاگ‌ها را به یاد دارید!

برای اینکه بهتر برای‌تان جا بیافتد، 3 تفاوت کلود اپ با وب اپ را مرور می‌کنیم:

تفاوت اول این است که اپلیکیشن‌های ابری مدرن از APIها و تکنولوژی‌هایی استفاده می‌کنند که در فضای وب به صورت نیتیو هستند. وقتی یک کلود اپ را باز می‌کنید، از شما نمی‌خواهد که پلاگین لازم را برای اجرای آن در مرورگر دانلود کنید؛ چرا که این اپلیکیشن خودش از تکنولوژی‌های داخلی مروگر استفاده می‌کند.

دوم اینکه وب اپ‌ها در مقایسه با اپلیکیشن‌های دسکتاپ و کلود اپ‌ها، قابلیت‌ها و امکانات کمتری دارند. ضمن اینکه کلود اپ‌ها تجربه بهتر و سریع‌تری را برای کاربران رقم می‌زنند.

و اما مورد آخر اینکه در کلود اپ، علاوه‌بر رابط تحت وب، می‌توانید از API آنها هم استفاده کنید. فضای وب یکی از راه‌های تعامل با کلود اپ است؛ اما قطعا تنها راه موجود نیست. این موضوع خیلی مهم است، چرا که یکپارچه‌سازی و خودکارسازی از مهم‌ترین مزیت‌های سرویس ابری هستند.

• چند مثال از کلود اپ: گوگل داکز، گوگل شیت، Office 365
• چند مثال از وب اپ: نتفلیکس، نسخه تحت وب واتساپ و تلگرام (که داخل مرورگر باز می‌شوند)
• چند مثال از نیتیو اپ: برنامه ماشین حساب اندروید، برنامه اکسل روی ویندوز

ترکیب Native App و Web App = اپ ترکیبی

عملکرد داخلی یک Hybrid App مشابه وب اپ است؛ اما نصب آن مثل یک برنامۀ نیتیو انجام می‌گیرد. برنامه‌های ترکیبی (Hybrid apps) به API داخلی دستگاه دسترسی دارند و به همین دلیل، می‌توانند از منابعی مثل دوربین، حافظه و GPS استفاده کنند.

ناگفته نماند که Hybrid App ها با استفاده از جاوا اسکریپت، CSS و HTML ساخته می‌شوند. به این صورت که توسعه‌دهندگان یک Code Base ایجاد می‌کنند و بعد با اضافه کردن تغییرات جزئی آن را برای پلتفرم‌های مختلف آماده می‌کنند.

⚠ دقت کنید که برنامه‌های ترکیبی، بر خلاف نیتیو اپ‌ها، در حالت آفلاین نمی‌توانند کار کنند و برای اجرا به اینترنت نیاز دارند.

⭐ اپلیکیشن Yelp و اینستاگرام نمونه‌هایی از اپلیکیشن‌های ترکیبی هستند.

در تصویر زیر می‌توانید با یک نگاه، نیتیو اپ و هیبرید اپ را مقایسه کنید. 👇

انواع سرور ابری

در قسمت پایانی هم بد نیست کم درباره انواع سرور ابری و نحوه استفاده کسب‌وکارها از ظرفیت کلود اپ صحبت کنیم. به طور کلی سه مدل سرور ابری وجود دارد:

1) سرور ابری خصوصی (Private Cloud)

در این حالت، زیرساخت ابری خصوصی به‌طور ویژه و خاص توسط یک سازمان استفاده می‌شود. منابع این سرور به صورت اشتراکی نیست و امکان دسترسی به اطلاعات روی آن به شکل عمومی وجود ندارد. شرکت‌های فعال در حوزه IT می‌توانند از این ساختار برای ایجاد زیرساخت ابری خصوصی خودشان استفاده کنند. این محیط شبیه به یک شبکه خصوصی فعالیت می‌کند و کاملا برای فعالیت کاربران و ارائه خدمات امن است.

2) سرور ابری عمومی (Public Cloud)

سرویس‌های ابری عمومی هزینه کمتری برای ذخیره‌سازی اطلاعات دارد و نسبت به طرح‌های اقتصادی قدرت پردازش منعطف‌تری ارائه می‌کنند. شرکت‌هایی که دارای زیرساخت ابری عمومی هستند، می‌توانند سرویس رایانش خودشان را متناسب با نیاز و درخواست انواع مشتریان ارائه کنند و متناسب با همان هزینه بگیرند. همه سخت‌افزارها، نرم‌افزارها و زیرساخت‌های مورد نیاز برای خدمت‌رسانی مناسب در اختیار این شرکت‌ها قرار دارد. به عنوان مثال می‌توان به AWS آمازون، مایکروسافت آژور و اوراکل اشاره کرد.

3) سرور ابری هیبریدی (Hybrid Cloud)

حالت از تکنولوژی API برای ترکیب سرویس‌های ابری عمومی و خصوصی در یک محیط واحد استفاده می‌شود. در محیط هیبریدی، شرکت‌های فعال در حوزه آی‌تی می‌توانند داده‌ها و اپلیکیشن‌ها را بین سرورها و کلود اپ‌های شخصی ثالث و عمومی به اشتراک بگذارند و گزینه‌های بیشتری را برای استقرار و بهینه‌سازی اپلیکیشن‌ها ارائه کنند.

پیشنهاد می‌کنم برای آشنایی بیشتر با انواع فضای ذخیره‌سازی ابری، مقاله «آشنایی با ابر خصوصی، عمومی، ترکیبی و …» را بخوانید.

جمع‌بندی

کلود اپ (Cloud App) نسل جدیدی از اپلیکیشن‌ها هستند که روی فضای ابری اجرا می‌شوند و از طریق مرورگر می‌توانید به آنها دسترسی داشته باشید. این برنامه‌ها مانند اپلیکیشن نیتیو محدود به نصب روی دستگاه محلی مانند کامپیوتر و گوشی‌های موبایل نیستند. اپلیکیشن‌های ابری مزیت‌های بسیار زیادی دارند که در این مطلب درباره آنها صحبت کردیم. ضمن اینکه به سه حالت زیر می‌توانید از آنها استفاده کنید:

• SaaS
• PaaS
• IaaS

این نوع اپلیکیشن از تکنولوژی‌های موجود در مرورگر استفاده می‌کند و برای اجرا به افزونه دیگری نیاز ندارد. اگر شما هم تجربه استفاده از کلود اپ را دارید می‌توانید در بخش نظرات با هم گفتگو کنیم.