در این مقاله، میخواهیم چگونگی نصب جوملا را آموزش دهیم و حتی پا را فراتر بگذاریم. میخواهیم علاوهبر این آموزش، چگونگی نصب افزونههای مختلف روی آن را هم یادتان بدهیم. اگر موافق باشید، در یک بخش خیلی کوتاه چیستی جوملا را بررسی کنیم و بعد برویم سراغ اصل مطلب، یعنی چگونگی نصب آن.
جوملا (Joomla) چیست؟
قبلاً در مقاله “جوملا چیست، چیزهای مهمی که درباره Joomla باید بدانید” کامل و مفصل به این سؤال پاسخ دادهایم و همۀ جنبههای این CMS را بررسی کردهایم؛ پس اجازه دهید در اینجا یک جواب کلی تقدیمتان کنیم. جوملا سیستم مدیریت محتوایی است که شباهت زیادی با وردپرس دارد؛ برای مثال، این CMS هم متنباز (Open-Source) است و بهخاطر انعطافپذیری زیاد، برای ساخت طیف وسیعی از انواع وبسایتها به کار میآید.
استفاده از جوملا بسیار آسان است و درست مثل وردپرس از افزونههای بسیاری پشتیبانی میکند؛ افزونههایی که هرکدام برای عملکرد خاصی مناسب هستند و گرۀ بهخصوصی را میگشایند. همانطور که گفتیم، در این مقاله، نحوۀ نصب افزونه روی جوملا را یاد خواهید گرفت؛ اما قبل از آن، در مرحلۀ نخست، بیایید ببینیم چطور میتوانیم آن را روی هاست خود نصب کنیم.
آموزش نصب جوملا روی هاست به سادهترین شکل ممکن طی 9 مرحله
سلسلهمراتبی وجود دارد که در آن، هاست زیربنای همهچیز محسوب میشود. تمام فایلهایی که زیرساختهای یک سایت و خود آن را تشکیل میدهند، روی سرورهایی قرار میگیرند که ما آنها را نام هاست میشناسیم. معمولاً هاستها به کنترلپنلهایی مجهز هستند که استفاده از آنها را تسهیل میکنند؛ پس برای انجام امور مختلف روی هاست، از جمله نصب جوملا، راحتترین روش اقدام از طریق کنترلپنل است. بعد از آن، سیستمهای مدیریت محتوا به میدان میآیند که اجازۀ ساخت و طراحی سایت را میدهند. پس با فرض اینکه قبلاً هاست تهیه کردهاید و این هاست با کنترلپنل cPanel کار میکند، بیایید ببینیم چطور میتوانیم جوملا را روی آن نصب کنیم.
نکته: دلیل انتخاب سی پنل برای این آموزش، رواج بسیار بالای آن، مخصوصاً بین ایرانیها و مخصوصاً روی سرویسهای ایرانسرور است؛ اما اصلاً جای نگرانی نیست؛ چون روال کار در باقی کنترلپنلها هم بهشکلی مشابه پیش میرود. برای اینکه کارتان را راحت کنیم، این آموزش را به مراحل مختلف تقسیم خواهیم کرد.
پیشنهاد خواندنی: آشنایی با کنترل پنل هاست و مقایسه محبوت ترین کنترل پنلها
مرحلۀ صفر: دانلود فایل جوملا
یک پیشنیاز وجود دارد و آن هم فایل نصبی جوملا است؛ اگر مشتری سرویسهای ما هستید، پیشنهاد میکنیم به صفحه دانلودها در سایت بروید و بر روی دانلود جوملا کلیک نمایید. علاوهبر این، میتوانید فایل مذکور را از هر جای دیگری دانلود کنید. فقط توجه داشته باشید که فایل بدون مشکل و سالم باشد؛ در غیر این صورت، ممکن است از همان خشت اول کج شروع کنید و دیوار تا ثریا کج برود!
مرحلۀ 1: ورود به داشبورد سیپنل
بعد از دانلود فایل، وارد داشبورد سیپنل شوید. برای ورود به آن، نیازمند اطلاعات هستید که باید از جانب هاستینگ در اختیارتان قرار بگیرند. برای آشنایی با نحوه ورود به سیپنل و مدیریت وبسایت خود، میتوانید به مقاله “ورود به سی پنل در وبلاگ ایرانسرور” مراجعه کنید.
مرحلۀ 2: پاک کردن محتویات دایرکتوری public_html
وقتی وارد داشبورد شدید، دنبال بخش Files بگردید و در بین گزینههایی که آنجا میبینید، روی File Manager کلیک کنید.
در صفحۀ جدیدی که باز میشود، به منوی کناری در سمت چپ آن بروید و پس از کلیک روی دایرکتوری public_html، تمام محتویات آن را پاک کنید؛ اگر هم دایرکتوری مذکور از قبل خالی است که چه بهتر.
مرحلۀ 3: آپلود کردن فایل جوملا
بعد از حذف تمام محتویات public_html، در همان دایرکتوری، روی گزینۀ Upload در بالای صفحه کلیک و فایل جوملا که در مرحلۀ 0 دانلود کردید را در این مسیر بارگذاری کنید.
سپس باید روی فایل کلیک راست کرده و با انتخاب گزینۀ Extract، آن را از حالت فشرده خارج کنید.
مرحلۀ 4: وارد کردن دامنۀ سایت در مرورگر
اگر مراحل را تا اینجا بهدرستی پشتسر گذاشته باشید، با وارد کردن نام دامنه در نوار مرورگر خود، صفحهای را خواهید دید که حاوی اطلاعات نسخهای است که میخواهید نصب کنید. دکمهای با نوشتۀ گام بعدی میبینید که باید روی آن کلیک شود تا به مرحلۀ بعد بروید.
مرحلۀ 5: ثبت اطلاعات سایت و مدیر آن
با کلیک روی دکمۀ گام بعدی، وارد صفحهای خواهید شد که اطلاعات گوناگونی را از شما طلب میکند. اطلاعاتی مثل نام سایت، آدرس ایمیل مدیر ارشد، یوزنیم و پسورد مدیر و….
بعد از وارد کردن این اطلاعات، باید روی دکمۀ آبیرنگ پایین صفحه کلیک کنید.
مرحلۀ 6: ساخت دیتابیس
بعد از آنکه اقدامات اولیۀ ساخت سایت روی جوملا را انجام دادید، لازم است به سیپنل برگردید؛ چون باید برای سایت خود که قرار است روی این CMS بنا شود، دیتابیس بسازید.
در داشبورد اصلی، دنبال بخش Databases بگردید و از بین گزینههایی که آنجا دیده میشوند، روی MySQL Databases کلیک کنید.
در همان قسمت بالایی صفحۀ جدید و زیر عنوان Create New Database، یک فیلد میبینید که زیر آن، دکمۀ آبیرنگی با نوشتۀ Create Database در آن قرار دارد. ما با همین فیلد و دکمه کار داریم؛ پس نام انتخابی دیتابیس را نوشته و روی دکمۀ مذکور کلیک کنید.
مرحلۀ 7: ساخت کاربر برای دیتابیس
در ادامه، باید یک یک اکانت کاربری بسازید که مسئول مدیریت دیتابیس است؛ همان دیتابیسی که در بخش قبل ساختهاید. پس در همان صفحۀ اصلی (همان جایی که نام دیتابیس جدید را در فیلدی مشخص نوشتید)، به پایین بیایید تا به بخش Add New User برسید. اینجا 3 فیلد میبینید که اولی مختص یوزرنیم است، دومی مختص پسورد و در سومی هم باید مجدداً پسورد انتخابی را وارد کنید.
در نهایت، روی دکمۀ آبی Create User کلیک کنید تا فرایند ساخت کاربر به اتمام برسد.
مرحلۀ 8: وصل کردن کاربر به دیتابیس
حالا باید بین دیتابیس ایجاد شده و کاربری که در مرحلۀ قبلی ساختهاید، ارتباط برقرار کنید؛ به بیان بهتر، باید آنها را به هم وصل کنید! برای این کار، به انتهای صفحه بروید تا به بخش Add User to Database برسید. دو فیلد کشویی خواهید دید که اولی عنوان User را یدک میکشد و دومی با عنوان Database به نمایش درمیآید.
قاعدتاً باید از فیلد کشویی User، نام کاربری ساختهشده را انتخاب کنید و از فیلد کشویی Database، پایگاه دادهای که در دو مرحله بالاتر ساختهاید را برگزینید. روی دکمۀ آبیرنگ Add کلیک کنید.
با کلیک روی این دکمه، صفحۀ جدیدی باز میشود که باید تیک همۀ گزینههای موجود در آن را بزنید. بالاتر از همۀ گزینهها، ALL PRIVILEGES را میبینید که با زدن تیک مربع کنار آن، تمام گزینهها بهصورت خودکار تیک میخورند و کارتان راحت میشود.
روی دکمۀ Make Changes کلیک کنید تا کار در این مرحله به اتمام برسد.
مرحلۀ 9: وارد کردن اطلاعات دیتابیس در جوملا
برگردید به صفحۀ راهاندازی سایت با جوملا که گفتیم از طریق وارد کردن نام دامنه در مرورگر به آن میرسید. تا اینجا، اطلاعات سایت و مدیر را ثبت کردهاید و حالا باید اطلاعات دیتابیس را در آن بنویسید.
بعد از وارد کردن اطلاعات خواستهشده، روی دکمۀ ادامه کلیک میکنید و به صفحۀ بعد میروید؛ صفحهای که در آن تمام اطلاعات واردشده جهت مرور مجدد به شما نمایش داده میشوند. اگر همهچیز درست است، صفحه را به پایین اسکرول کنید و با کلیک روی دکمۀ نصب، آخرین قدم در نصب جوملا را هم بردارید.
اینجا کار نصب به اتمام میرسد؛ و اما اینکه نصب افزونه در جوملا به چه طریقی ممکن است.
آموزش نصب افزونه در سیستم مدیریت محتوای جوملا
فهمیدیم که جوملا هم مثل وردپرس متنباز است و این یعنی هرکس با دانش فنی کافی، میتواند افزونهای برای کاربردی خاص بسازد. برای نصب پلاگینهای جوملا راههای مختلفی پیش رویتان وجود دارند که در اینجا همۀ آنها را آموزش خواهیم داد.
1. نصب از طریق مخزن افزونههای جوملا
در این روش، حتی نیازی به دانلود فایل افزونه هم وجود ندارد! بعد از این وارد داشبورد ادمین جوملا شدید، از بین تبهای بالای صفحه روی افزونه ها کلیک کنید؛ سپس از بین گزینههایی که ظاهر میشوند، روی مدیریت بروید و روی گزینۀ اول، یعنی نصب کلیک کنید.
حالا تمام افزونههای پولی و غیرپولی جوملا را میبینید؛ ضمن اینکه میتوانید از طریق فیلد جستوجو، دنبال افزونههایی که مد نظرتان هستند بگردید. نصب و فعالسازی آنها هم بسیار راحت است و با چند کلیک انجام میگیرد.
2. بارگذاری فایل پلاگین
بعد از رفتن روی تب افزونه ها و کلیک روی گزینۀ نصب، چهار تب خواهید دید که مخزن افزونهها، از تب اول، یعنی نصب از وب سایت قابل دسترسی است. اگر فایل را از جایی دیگر دنلود کردهاید، باید به تب دوم از سمت راست، یعنی بارگذاری فایل بسته نصبی بروید.
در این قسمت، اول دکمۀ Browse را میبینید که با کلیک روی آن، میتوانید فایل پلاگین مد نظر خود را انتخاب کنید؛ سپس، باید روی دکمۀ بارگذاری و نصب با رنگ آبی کلیک کرده تا کار انجام بگیرد.
3. نصب از طریق پوشه
اگر به هر دلیلی نتوانستید از دو روش قبلی پلاگین را نصب کنید، میتوانید سراغ روش سوم، یعنی نصب از طریق پوشه بروید. در این روش، باید پوشه پلاگین با فرمت ZIP را در فولدر tmp که داخل root جوملا است، استخراج کنید.
پس از انجام این کار، بعد از رفتن روی تب افزونه ها و کلیک روی نصب، سراغ تب سوم از سمت راست، یعنی نصب از طریق پوشه میروید. در این قسمت، آدرس دایرکتوری tmp را در فیلدی که میبینید وارد کرده و روی دکمۀ نصب کلیک میکنید.
4. نصب از طریق URL
روش آخر بسیار ساده است. بهراحتی میتوانید لینکی که از افزونۀ مد نظر در اختیار دارید را وارد و با کلیک روی دکمۀ نصب، پلاگین را روی جوملا نصب کنید. مطابق معمول، از طریق تب افزونه ها روی مدیریت و سپس نصب میروید. آخرین تب، یعنی نصب از آدرس وب URL را انتخاب میکنید و خواهید دید که فیلد مختص آدرس URL و دکمۀ آبیرنگ نصب نمایان میشود.
حالا که هم نصب جوملا را یاد گرفتهاید و هم نحوۀ نصب افزونه روی این سیستم مدیریت محتوا را بلد هستید، بیایید با برخی از معروفترین افزونههای موجود برای آن آشنا شویم.
پیشنهاد خواندنی: افزونه وردپرس چیست؟ چه کارهایی میتوان با کمک افزونهها انجام داد؟
5 مورد از معروفترین افزونههای جوملا
جوملا بیشتر از 6 هزار افزونه دارد؛ یعنی یک دهم تعداد افزونههای موجود برای وردپرس! اما خب، 6 هزار هم عدد کمی نیست و پلاگینهای جوملا میتوانند نیازهای متنوعی از کاربران این CMS را برطرف کنند.
در بین تمام افزونههای موجود، 5 موردی که در ادامه میخوانید از بقیه معروفتر و کاربردیتر هستند.
1. JCE
CMS ها آمدند تا کار ساخت و مدیریت صفحات یک وبسایت را راحتتر کنند. جوملا با ویرایشگری عرضه میشود که TinyMCE نام داد و به احتمال زیاد، هر کسی با کمترین سطح دانش فنی هم میتواند با آن کار کند. میخواهیم بگوییم جوملا بهصورت پیشفرض کاربرپسند است و طرز استفادۀ بسیار آسانی دارد.
اما خب افزونۀ JCE، کار را راحتتر هم میکند! این عبارت مخفف Joomla Content Editor است و به اعتقاد خیلیها، بهترین افزونه در این زمینه به حساب میآید. JCE جایگزین TinyMCE میشود و با ارائۀ قابلیتهای خیلی بیشتر، امکان ویرایش صفحات، بدون بلد بودن حتی یک خط کدنویسی را فراهم میکند.
پلاگین مذکور تمام ملزومات برای ساخت صفحات کاملاً سئوپسند را در اختیار کاربر قرار میدهد. مثلاً، امکان افزودن انواع فرمتهای محتوایی یا همان مولتیمدیا، یکی از اصلیترین قابلیتهای آن محسوب میشود. JCE نسخۀ رایگان و نسخۀ پولی دارد. قاعدتاً، آنهایی که 35 دلار در سال میپردازند و لایسنس نسخۀ پولی را میخرند، از امکانات بیشتری برخوردار میشوند.
2. Akeeba Backup
بکاپ گرفتن یکی از مهمترین ملزوماتی است که هر صاحب سایتی باید به آن توجه ویژه داشته باشد. انجام این کار با روشهای مختلفی ممکن است و پلاگینهای متعددی هم برای این منظور عرضه شدهاند.
مشتریان ایرانسرور از بکاپهای منظم برخوردار هستند و هر ارائهدهندۀ معتبری هم اقداماتی مشابه، برای حفاظت از دادههای کاربران خود انجام میدهد؛ اما اگر میخواهید خیالتان از هر جهت راحت باشد، پیشنهاد میکنیم سراغ افزونههایی مثل Akeeba Backup بروید. این افزونه مخصوص سایتهای ساختهشده با جوملا است و اجازه میدهد تنها با یک کلیک ساده، از تمام محتویات بکاپ بگیرید. آنهایی که بهصورت مداوم و لحظهای بکاپ میگیرند، Akeeba را پلاگینی کاربردی و پرفایده میدانند.
علاوهبر بکاپ گرفتن، بازیابی اطلاعات در صورت نیاز هم توسط پلاگین مورد بحث انجام میشود؛ آن هم خیلی راحت و آسان و نکتۀ جذاب اینکه نسخۀ رایگان Akeeba در بیشتر مواقع کارتان را راه میاندازد؛ اما اگر حاضر باشید 60 دلار هزینه کنید، از امکانات بیشتری مثل رمزنگاری آرشیوها بهرهمند خواهید شد.
3. Cache Cleaner
با اینکه استفاده از CMSهایی مثل Joomla بسیار ساده است، انجام برخی امور در آنها میتواند چالشبرانگیز و زمانبر باشد؛ مثلاً پاک کردن کش. در حالت عادی، باید روی منوها و زیر منوهای مختلف کلیک کنید تا به هدفی که در سر دارید برسید، اما پلاگینی مثل Cache Cleaner، امکان پیشبرد امور را بهصورت خیلی راحتتر را فراهم میکند.
این افزونه اجازه میدهد کار حذف کش را با تنها یک کلیک انجام دهید؛ در نتیجه، صرفهجویی قابل توجهی در زمان خواهید کرد. Cache Cleaner میتواند مموری کش را بعد از ذخیرهسازی یک مقاله خالی کند و همچنین، امکان پاکسازی فولدر tmp بهصورت مداوم را هم فراهم میآورد. با پرداخت 23 دلار میتوانید از تمام امکانات این پلاگین برخوردار شوید.
4. JCH Optimization
تمام صاحبان سایتها، یک مأموریت بیپایان دارند؛ آن هم بهینهسازی مداوم سرعت بارگذاری صفحات مختلف است. سایتهای سریع هم رضایت بازدیدکنندگان را جلب میکنند و هم راحتتر به نتایج برتر موتورهای جستوجو راه مییابند.
سایتهای جوملایی، میتوانند از افزونهای موسوم به JCH Optimization استفاده کنند تا شاهد تغییرات گسترده در راستای بهتر شدن وضعیت در جنبههای مختلف باشند.
یکی از مؤثرترین کارهایی که این افزونه انجام میدهد، کاهش تعداد درخواستهای HTTP با اعمال راهکارهای خاص است. JCH Optimization با حذف فضای خالی، فشردهسازی فایلها و…، به افزایش سرعت بارگذاری صفحات کمک میکند و باعث دستیابی به دو مزیتی که چند خط بالاتر راجعبه آنها صحبت کردیم میشود.نسخۀ پرمیوم این افزونه برای 6 ماه 29 دلار هزینه دارد.
5. HikaShop
این افزونه برای جوملا مثل WooCommerce برای وردپرس است؛ یعنی ساخت یک فروشگاه اینترنتی همهچیزتمام با استفاده از این سیستم مدیریت محتوا را ممکن میکند.
HikaShop با ارائۀ قابلیتهای پرشمار در یک محیط کاملاً کاربرپسند، اجازه میدهد بهراحتی سایت جوملایی خود را به یک فروشگاه اینترنتی بینقص بدل کنید.
شاید قبلاً VirtueMart بهترین گزینه برای این منظور به حساب میآمد، اما وقتی HikaShop پا به میدان گذاشت، بهخاطر قابلیتهای بسیار بیشتر و نوآورانه، به نخستین گزینۀ بسیاری از کاربران جوملا تبدیل شد. برای برخورداری از این افزونه باید هزینه کنید و ارزانترین و پایهایترین پلن آن هم حوالی 60 دلار قیمت دارد.
جوملا: سیستم مدیریت محتوایی بسیار کاربرپسند!
همانطور که دیدید، نصب جوملا بسیار راحت بود و نابلدترین افراد هم میتوانند این فرایند را بدون هیچ مشکلی پیش ببرند؛ همچنین، نصب افزونه روی CMS مذکور هم بهسادگی هرچه تمامتر انجام میگیرد؛ حتی آسانتر از نصب افزونه روی وردپرس!
به همین خاطر است که میگوییم جوملا به معنای واقعی کلمه کاربرپسند است؛ چون طرز استفادۀ آسانی دارد و بهخاطر متنباز بودن، از افزونههایی زیادی برخوردار است که میتوانند طیف گستردهای از نیازهای کاربران را برطرف کنند. در این مقاله، بعد از آموزش چگونگی نصب این CMS روی هاست و همچنین آموزش نصب افزونه روی آن، 5 مورد از بهترین افزونههای جوملا را هم معرفی کردیم. اگر احیاناً در قسمتی از فرایند نصب با مشکل مواجه شدید، حتماً در قسمت کامنتها با ما در ارتباط باشید تا توضیح دهید چطور میتوانید آن را برطرف کنید.
مطلب مرتبط: آشنایی با انواع cms و انتخاب CMS متناسب با نیاز شما
سوالاتی که شما میپرسید
1. جوملا چیست؟
جوملا یک سیستم مدیریت محتوای متنباز است که امکان ساخت سایت بهشکلی ساده را فراهم میکند.
2. آیا جوملا هم نسخۀ فارسی دارد؟
بله جوملا از زبان فارسی هم پشتیبانی میکند و میتوانید با دانلود نسخۀ فارسی آن، کار خود را راحت کنید.
3. جوملا برای ساخت چه سایتهایی مناسب است؟
به معنای واقعی کلمه، میتوان جوملا را برای ساخت هر نوع سایتی به کار گرفت. از سایتهای فروشگاهی گرفته تا سایتهای تکصفحهای که در نقش پورتفولیوی متخصصان حرفهای ظاهر میشوند.
