DNS چیست؟ آشنایی با نیم سرور یا Domain Name System

قدیم‌ها نهایت کاری که تلفن‌های خانگی می‌توانستند انجام بدهند، تماس گرفتن و زنگ خوردن بود. آن روزها خبری از قابلیت‌های گوناگون مثل ذخیره‌سازی شماره تلفن نبود و شماره‌های اقوام در دفترچه‌ای که به دفترچه تلفن مشهور بود نوشته می‌شد.

همان دفترچه‌هایی که بر اساس حروف الفبا تفکیک شده بودند. آن روزها گم شدن این دفترچه مثل قطع شدن ارتباط با تمام اطرافیان بود. مردم به‌جای حفظ کردن تعداد زیادی شماره تلفن به این دفترچه مراجعه می‌کردند و کارشان راه می‌افتاد!

DNS در دنیای اینترنت حکم دفترچه تلفن را دارد؛ یعنی اگر DNS در کار نبود باید علاوه بر آدرس دامنه هر سایت، آدرس IP آن را هم حفظ می‌کردیم. یادآور روزگار پیچیده قدیم!

اولین سوالی که به ذهن می‌رسد این است: DNS مخفف چیست؟ DNS مخفف Domain Name System است.

در واقع دی ان اس آدرس IP هر سایت را ذخیره می‌کند. به این ترتیب پس از وارد کردن نام دامنه در نوار مرورگر، DNS آن را با IP درست مطابقت می‌دهد و شما به سایت مدنظرتان هدایت می‌شوید.

در این مقاله قصد داریم به‌طور مفصل در مورد اینکه DNS Server چیست، طرز کار آن، وظیفه و کاربرد دی ان اس و البته اصطلاحات مرتبط صحبت کنیم؛ اما قبل از اینکه سراغ اصل مطلب برویم باید تعریف دامنه را مرور کنیم.

حاضرید؟

دامنه یعنی چه؟ آدرسی برای فهم بهتر انسان‌

افسانه‌ها می‌گویند سال‌ها قبل که اینترنت واقعاً یک دهکده بود و سایت‌های کمی وجود داشتند، حفظ کردن اعداد IP کار خیلی سختی نبود! اما با گذشت زمان و بزرگ شدن این فضا، سایت‌های متعددی به‌وجود آمدند که هرکدام IP متخص خود را داشتند. از آنجایی که حفظ کردن تعداد زیادی عدد کار بسیار سختی است، نام دامنه به‌وجود آمد.

نام دامنه همان آدرس سایت است که در نوار مرورگرتان وارد می‌کنید و با زدن اینتر به مقصد دلخواه می‌رسید. مثلاً نام دامنه وبلاگ ایران سرور، blog.iranserver.com است. هر دامنه از چند بخش اصلی تشکیل شده است. در تصویر زیر قسمت‌های مختلف آن را نمایش داده‌ایم.

خواندن دو مقاله دامنه چیست؟ و انواع پسوند دامنه در درک بهتر این موضوع کمک‌تان خواهد کرد. با فرض اینکه شناخت کامل از نام دامنه پیدا کردید، سراغ موشکافی DNS می‌رویم.

نکته: DNS در زبان فارسی نیم‌سرور ترجمه شده است. اگر جایی از مقاله با این عبارت برخورد کردید، بدانید که منظور همان DNS است.

DNS چیست؟ دفترچه تلفنی به زبان اینترنت

قبل از اینکه به DNS برسیم، یک توضیح کوچک دیگر هم لازم است. تمام سایت‌های اینترنت روی سرورهای مختلف میزبانی می‌شوند که اصطلاحاً به آن‌ها هاست گفته می‌شود.

اگر اینترنت را در ذهنتان به یک فضای فیزیکی تشبیه کنید، درک این مفهوم راحت‌تر می‌شود. همان‌طور که هر ساختمانی نیازمند زمینی خالی برای ساخته شدن است، سایت‌ها هم به فضایی برای قرارگیری نیاز دارند. اجازه دهید شما را به مقاله هاست چیست ارجاع دهیم تا با خواندن آن اطلاعات کاملی در این زمینه به دست آورید؛

اما موضوع اصلی این مقاله: DNS.

 سرورها برای برقراری ارتباط بین سایت‌ها و کاربران‌شان از IPها استفاده می‌کنند و کاری به نام دامنه ندارند. همین موضوع باعث به وجود آمدن سیستم نام دامنه یا Domain Name System) DNS) شد. 

همان‌طور که در مقدمه گفتیم، DNS دفترچه تلفن اینترنت است که IP تمام سایت‌ها را درون خود ذخیره می‌کند تا دسترسی کاربران به آن‌ها را فراهم کند. البته می‌توانیم این سیستم را به یک مترجم هم تشبیه کنیم. مترجمی که زبان انسان‌ها را که همان آدرس دامنه است به زبان اینترنت یعنی IP ترجمه می‌کند.

DNS از تعداد زیادی سرور تشکیل شده است. مثلاً وقتی در نوار مرورگرتان می‌نویسید google.com، سرورهای DNS آن را به IP گوگل ترجمه می‌کنند و شما می‌توانید جست‌وجوی‌تان را انجام دهید؛ اما اگر DNS نبود، برای رسیدن به گوگل باید در نوار مرورگرتان می‌نوشتید: 172.217.0.0! اگر بگوییم DNS یکی از دلایل موفقیت اینترنت بوده است، خیلی هم بیراه نگفته‌ایم.

** راستی، به DNS سامانه نام دامنه هم گقته می‌شود.

 DNS چگونه کار می‌کند؟

وقتی دامنه‌ای مثل iranserver.com را در URL bar (همان نوار مرورگر) وارد می‌کنید، کامپیوتر شما 7 مرحله را طی می‌کند تا بتواند یک آدرس وب قابل خواندن توسط انسان را به یک آدرس IP که برای ماشین‌ها (اینترنت) مناسب است تبدیل کند.

مرحله اول: درخواست اطلاعات

فرآیند هنگامی آغاز می‌شود که شما از کامپیوتر خود درخواست یافتن نام دامنه‌ای مثل https://iranserver.com را می‌کنید. اولین جایی که جست‌وجو می‌شود، کش DNS محلی است! (قسمتی که حاوی اطلاعات آخرین وب سایت هایی که بازدید کرده‌اید است.)

اگر دستگاه شما نتواند پاسخ خود را در کش محلی پیدا کند، باید برای یافتن آن نام دامنه شروع به جست‌وجوی DNS کند.

مرحله دوم: پرسش از سرورهای DNS بازگشتی

اگر اطلاعات در کش محلی ذخیره نشده باشند، کامپیوتر شما سرورهای DNS بازگشتی در ISP (سرویس ارائه دهنده اینترنت) را جست‌وجو می‌کند. این سیستم‌های تخصصی به نیابت از شما DNS را برای پیدا کردن سایت مدنظر می‌گردند.

سرورهای ISPها دارای حافظه‌های کش مخصوص به خود هستند و  اطلاعات زیادی در آن‌ها وجود دارد. به همین خاطر بیشتر وقت‌ها کار در همینجا به پایان می‌رسد و شما به‌عنوان کاربر وارد سایت مدنظر خواهید شد.

مرحله سوم: پرسش از سرورهای نام اصلی

اگر سرورهای ISP هم پاسخ شما را نداشته باشند، سرورهای نام اصلی جست‌وجو می‌شوند.

سرور نام (Name Server) یک کامپیوتر است که به سوالات (Query) در مورد نام دامنه‌ها پاسخ می‌دهد، مثل آدرس های IP.

سیزده سرور نام اصلی به‌نوعی همانند یک صفحه سوئیچ تلفن برای سیستم DNS عمل می‌کنند. آن‌ها پاسخ سوال را نمی‌دانند، اما می‌توانند جست‌وجوی شما را به سمتی هدایت کنند تاجواب‌تان را پیدا کنید.

مرحله چهارم: پرسش از سرورهای نام TLD

سرورهای نام اصلی (TLD) به قسمت پسوند دامنه نگاه می‌کنند؛ یعنی از سمت راست نام دامنه‌ای که نوشته‌اید شروع به خواندن می‌کنند و جست‌وجو را به سمت سرورهای پسوند دامنه هدایت می‌کنند. مثلاً برای نام دامنه Iranserver.com، با خواندن پسوند com. مسیر سرور پسوند دامنه‌های سطح اول را نشان می‌دهند.

هر پسوند دامنه سطح اولی (TLD) مثل com و net مجموعه‌ای از سرورهای نام مختص به خود را دارند. این سرورهای مخصوص مثل یک مسئول پذیرش برای هر TLD عمل می‌کنند. این سرورها اطلاعات مورد نیاز را ندارند، اما شما را مستقیماٌ به سرورهایی که حاوی اطلاعات هستند ارجاع می‌دهند.

مرحله پنجم: پرسش از سرورهای DNS معتبر

سرورهای نام TLD بخش بعدی از درخواست شما را نگاه می کنند. اگر مانند مثال بالا iranserver.com را درنظر بگیرید، یعنی جست‌وجوی‌‌تان را به‌طور مستقیم به سرورهای نام مربوط به این دامنه خاص هدایت می‌کنند.

این سرورهای نام معتبر (Name Server) در قبال دانستن اطلاعات هر دامنه خاصی مسئول هستند و در رکوردهای DNS ذخیره می‌شوند. (رکورد DNS را در ادامه توضیح خواهیم داد)

انواع مختلفی از رکورد وجود دارد که هر کدام نوع خاصی از اطلاعات را شامل می‌شوند. در این مثال، شما قصد دارید آدرس آی پی iranserver.com را بدانید، بنابراین A Record را از سرور های نام معتبر (Name Server) درخواست می‌کنید.

مرحله ششم: بازیابی رکورد

سرورهای نام (Name Server) پاسخ دهنده، A Record مربوط به دامنه iranserver.com را از سرورهای نام معتبر می‌پرسند و این رکورد را در حافظه کش محلی ذخیره می‌کنند. به این ترتیب اگر هر شخص دیگری رکورد هاست این سایت را درخواست کند، سرور های نام بازگشتی پاسخ او را خواهند داشت و دیگر نیازی به اجرای فرآیند جست‌وجو وجود ندارند.

همه رکوردها دارای مقداری به نام time-to-live یا (TTL) هستند که همانند تاریخ انقضا عمل می‌کند. پس از گذشت مدتی، سرور های نام بازگشتی باید نسخه جدیدی از این رکوردها را درخواست کنند تا مطمئن شوند که تاریخ مصرف آنها به اتمام نرسیده باشد.

مرحله هفتم: دریافت پاسخ

سرور بازگشتی A Record را در حالی که پاسخ در آن قرار دارد به کامپیوتر شما باز می‌گرداند.

کامپیوتر شما رکورد خود را در حافظه کش ذخیره می‌کند و آدرس IP را از رکورد می‌خواند. سپس این اطلاعات را به مرورگر شما منتقل می‌کند. در ادامه مرورگر یک اتصال به وب سرور را ایجاد می‌کند و شروع به دریافت اطلاعات وب‌سایت مقصد می‌کند.

کل این فرآیند از ابتدا تا انتها، فقط به اندازه چند میلی ثانیه طول می‌کشد! حالا بیایید ببنیم رکورد DNS چیست؟

وظیفه DNS چیست؟ آشنایی با انواع رکوردهای DNS

برای آنکه بدانیم وظیفه DNS چیست، باید با رکوردهای مختلف دی ان اس و کارایی‌هایی که هر کدام از آن‌ها دارند آشنا شویم.

هر رکورد دی ان اس (یا DNS Record) شامل دستورالعمل‌هایی است که در سرور DNS ذخیره می‌شوند و اطلاعاتی دربارۀ دامنه (مثلاً آدرس IP مرتبط به آن دامنه یا نحوۀ درسیدگی به درخواست‌ها) را در بردارند. این رکوردها به سرور DNS می‌گویند که باید چه کارهایی را انجام بدهد.

در ادامه مهم‌ترین رکوردهای DNS را مرور می‌کنیم.

⭐ برای مشاهده رکوردهای بیشتر، به مقالۀ آشنایی با ۲۴ نوع DNS Record و وظیفه هر کدام مراجعه کنید.

• A Record: این نوع از رکوردها وظیفه دارند تا آدرس که یک دامنه را به آدرس IP فیزیکی سرور یا هاستی که دامنه را میزبانی می کند، اتصال دهند.
• رکورد CName: رکورد نام استاندارد، یک نام مستعار است که به نام دامنه دیگری اشاره می‌کند. به عنوان مثال، www.iranserver.com ممکن است به iranserver.com پیوند داده شود که در آن قسمت WWW یک CNAME واقعی است.
• رکورد MX: رکوردهای ایمیل (MX) برای هدایت ایمیل دامنه به سروری که میزبان حساب‌های کاربری ایمیل است، استفاده می‌شود. رکورد MX مسئولیت سرور ایمیل را برای پذیرش پیام‌های ایمیل از طرف دامنه فرستنده تعیین می‌کند.
• رکورد NS: این رکوردها تعیین می‌کنند که کدام سرورها برای یک دامنه خاص معتبر هستند؛ یعنی سرورهای DNSای که به عنوان سرورهای معتبر برای یک دامنه تعیین شده‌اند، مسئول انتقال اطلاعات DNS هستند.
• رکورد TXT: این رکورد مسئول نگه‌داری اطلاعاتی است که توسط ماشین‌ها قابل خواندن هستند. اطلاعاتی مانند کدهای پیچیده. مقاله آموزش افزودن تکست ریکورد برای درک بهتر این رکورد کمکتان می‌کند.
• رکورد TTL: این رکورد بیانگر یک مقدار در انواع رکوردهای DNS است. TTL حداکثر زمانی را مشخص می‌کند که سایر سرورهای DNS و برنامه های کاربردی باید رکورد را ذخیره کنند.

اما برای اینکه آدرس یک سایت وارد دفترچه تلفن اینترنت یا همان DNS شود، چه کاری باید انجام دهیم؟ در بخش بعدی به شما آموزش خواهیم داد.

DDNS یا DNS پویا چیست؟

DDNS یا داینامیک DNS، سرویسی است که با تغییر آدرس IP که دارید، رکوردهای IPv4 یا IPv6 شما را به‌طور خودکار و دوره‌ای به‌روز می‌کند. در کل، DNS پویا مانند یک نقشه راه عمل می‌کند و نام یک دامنه را به سمت آدرس IP هدف هدایت می‌کند. با DDNS نیازی نیست که این کار به‌صورت دستی انجام شود؛ این تغییرات IP توسط ارائه‌دهنده سرویس اینترنت انجام می‌شود.

به عنوان مثال اگر آدرس IP را مانند یک شماره در یک مرکز تماس تصور کنیم، با وجود تغییر شماره ممکن است فرد تماس گیرنده نتواند با مقصد ارتباط برقرار کند. اما با وجود DDNS، شماره‌های مخاطبان مدام در این سامانه آپدیت می‌شوند و مشکلی بابت ارتباط بین تماس گیرنده و مقصد وجود نخواهد داشت.

💡 اطلاعات بیشتر درباره DNS پویا را، در مقاله DNS پویا چیست؟ چه فرقی با DNS معمولی دارد؟ بخوانید.

چگونگی تنظیم DNS برای دامنه سایت

کار سختی در پیش ندارید. فقط این نکته را در نظر داشته باشید که تنظیم DNS برای پسوند دامنه‌های بین‌المللی مثل com. با پسوند دامنه ملی یا همان ir. تفاوت دارد.

تنظیم DNS برای دامنه‌های بین‌المللی

فرض کنید DNS هایی که هاست پذیرای سایت‌تان ارسال کرده به شرح زیر هستند:

• ns1.irandns.com
• ns2.irandns.com

کافی است آنها را در بخش تنظیم DNS یا مدیریت DNS پرتال کاربری‌تان وارد کنید و دکمه ذخیره را بزنید. درست مانند تصویر زیر:

پس از چند دقیقه کار تمام می‌شود. به همین راحتی. تنظیم DNS یا نیم‌سرور برای دامنه ملی حتی ساده‌تر هم هست!

برای اطلاعات بیشتر، می‌توانید راهنمای مدیریت DNS در دایرکت ادمین و آموزش تنظیمات DNS در WHM را نیز مطالعه کنید.

تنظیم DNS برای دامنه ملی (Ir)

در مقاله آموزش ثبت دامنه .ir مراحل انجام این کار به همراه ساخت شناسه در ایرنیک کامل آموزش داده‌ایم. بعد از خرید دامنه ir می‌توانید طبق دستورالعمل داده‌شده، DNS را تنظیم کنید.

 سخن پایانی

نیم‌سرورها یا در اصل DNSها وظیفه ترجمه زبان انسان‌ها را برای سرورهای اینترنتی برعهده دارند. سرورها با نام دامنه کاری ندارند و هر سایت را بر اساس IP آن شناسایی می‌کنند. DNS با ذخیره سازی نام دامنه هر سایت به‌همراه IP کار را برای استفاده از اینترنت راحت می‌کند. به این ترتیب که دیگر نیازی نیست اعداد چند رقمی مربوط به IP را حفظ کنید و دانستن نام دامنه کفایت می‌کند.

تنظیم DNS برای سایت‌های با پسوند بین‌المللی مثل com و net با سایت‌هایی که از پسوند ملی استفاده می‌کنند تفاوت دارد. البته که هردوی آن‌ها به سادگی انجام می‌شوند و توضیحاتشان را در همین مقاله برای‌تان آوردیم.

اگر هر قسمتی از این مقاله برایتان مبهم بود، حتماً در قسمت نظرات مشکل‌تان بنویسید تا پاسخ‌تان را بدهیم و بیشتر راهنمایی‌تان کنیم.