بررسی انواع پسوند دامنه و راز و رمز هر کدام!

دامنه همان آدرس سایت است که در نوار مرورگر وارد می‌کنیم. قبلاً در مقاله‌ای با عنوان دامنه چیست؟ خیلی مفصل درمورد آن صحبت کردیم و گفتیم هر دامنه از چند بخش تشکیل شده است.

این مقاله در رابطه با بخش آخر یعنی پسوند دامنه است! توصیه‌ می‌کنیم برای فهم بهتر این موضوع، حتماً مقاله دامنه چیست را مطالعه کنید.

اگر به هر دلیل این مقاله را نخوانده‌اید، اجازه دهید یک قسمت بسیار مهم از آن را اینجا تکرار کنیم.

دامنه هر سایت در فضای اینترنت، مانند آدرس یک خانه در دنیای حقیقی است! هما‌ن طور که برای پیدا کردن یک خانه باید آدرس آن را داشته باشید، برای پیدا کردن یک سایت هم باید نام دامنه آن را به‌همراه پسوند دامنه بدانید.

پسوند دامنه حکم محل یا شهر را در آدرس خانه دارد. بعضی از خانه‌ها در محل‌های تجاری قرار دارند، بعضی در مجاورت مراکز آموزشی هستند و برخی هم دیوار‌به‌دیوار کاخ ریاست جمهوری! پسوند‌های دامنه هم دقیقاً به همین شکل هستند. برخی از پسوندها برای سایت‌های تجاری استفاده می‌شوند، برخی از پسوندها برای سایت‌های آموزشی استفاده می‌شوند و برخی از آن‌ها هم مخصوص نهادهای حکومتی هستند.

در این مقاله به‌طور کامل راجع به انواع مختلف پسوند دامنه و ویژگی‌های هرکدام صحبت خواهیم کرد؛ اما قبل از آن باید اطلاعات تکمیل‌کننده‌ای در رابطه با دامنه و البته هاست داشته باشید.

تعریف دامنه، هاست و پسوند دامنه

بالاتر گفتیم و باز هم تکرار می‌کنیم. دامنه آدرسی است که برای دسترسی به یک سایت باید در نوار URL مرورگرتان وارد کنید. هر URL از چهار بخش تشکیل شده است و اگر پروتکل را از آن حذف کنیم، ۳ بخش باقی می‌ماند که این ۳ بخش دامنه ما را تشکیل می‌دهند. لطفاً به عکس زیر توجه کنید.

همان طور که می‌بینید، پسوند دامنه بخش انتهایی آن است. هرکدام از پسوندها می‌توانند بیانگر حیطه خاصی از فعالیت باشند. البته که تمام پسوندها از این قاعده پیروی نمی‌کنند و برخی از آن‌ها کاربردهای عمومی دارند.

در کنار انواع مختلف پسوندها برای حیطه‌های مختلف فعالیت، هر کشوری هم پسوند مختص به خودش را دارد. مثلاً پسوند اختصاصی کشور ما Ir است و پسوند اختصاصی ایالات متحده آمریکا Us.

درضمن از آنجایی که هرگاه سخن از دامنه و قسمت‌های مختلف آن باشد، نمی‌توان بدون اشاره به هاست بحث را ادامه داد، بیایید یک تعریف کوچک از این عبارت هم داشته باشیم. مطابق همان تشبیه به آدرس خانه در دنیای حقیقی.

یک خانه قبل از اینکه آدرس داشته باشد، به یک زمین برای قرارگیری در آن نیاز دارد. در واقع درک خانه‌ای که فضایی را اشغال نکرده غیرممکن است! هاست برای سایت حکم همان زمین را دارد. اگر دوست دارید در رابطه با آن بیشتر بدانید، می‌توانید مقاله «هاست چیست» را در وبلاگ ایران سرور بخوانید.

در ادامه انواع مختلف پسوند دامنه را به‌همراه کاربرد هرکدام بررسی خواهیم کرد.

انواع مختلف پسوند دامنه و استفاده درست از هرکدام

همین اول کار بگوییم که هرکس می‌تواند هر پسوند دامنه‌ای که دوست دارد را انتخاب کند (مگر در موارد خاص)؛ یعنی حتماً نباید سایت‌تان مربوط به یک شرکت تجاری باشد تا از com. استفاده کنید؛ اما اگر می‌خواهید درست و اصولی عمل کنید، رعایت برخی نکات در انتخاب پسوند دامنه ضروری است.

پسوند com معروف‌ترین پسوند دامنه در دنیای اینترنت است که اگر بگوییم یکی از نمادهای شبکه جهانی محسوب می‌شود هم بیراه نگفته‌ایم.

این پسوند در دسته‌بندی پسوندهای سطح بالای عمومی (در ادامه انواع سطوح را توضیح خواهیم داد) قرار می‌گیرد که جزو شناخته‌شده‌ترین و البته قدیمی‌ترین پسوندهای دامنه در فضای اینترنت هستند. جالب است که بدانید اصول دنیای پسوندها از سلسله‌مراتب پیروی می‌کند. پس ما هم معرفی انواع پسوند دامنه را از راس هرم شروع می‌کنیم.

معروف‌ترین پسوندهای عمومی یا gTLD (Generic Top-Level Domains)

در سال ۱۹۸۵ بود که سازمان IANA شش پسوند دامنه را به‌عنوان اولین پسوندها معرفی کرد و حالا این پسوندها معروف‌ترین و معتبرترین آن‌ها در دهکده جهانی (همان اینترنت خودمان!) هستند. این شما و این ۷ پسوند دامنه عمومی پرطرفدار:

پسوند COM.

Com مخفف Commercial به‌معنای تجارت است. در همان روزهای آغازین اینترنت، پسوند com. به‌منظور استفاده بنگاه‌های تجاری و کسب‌و‌کارها معرفی شد و البته محدود به این استفاده‌ها باقی نماند. اواسط دهه ۹۰ میلادی، یعنی تقریباً ۱۰ سال بعد از معرفی، com. تبدیل به معروف‌ترین پسوند فضای اینترنت شد و این شهرت تا زمان حال که ۲۰۲۱ سال از میلاد حضرت مسیح می‌گذرد، پابرجاست.

پسوند NET.

این پسوند مخفف network به‌معنای شبکه است و قرار بود فقط برای سایت‌هایی استفاده شود که در زمینه تکنولوژی‌های مربوط به شبکه فعالیت می‌کنند. این پسوند هم مانند com. نتوانست اختصاصی بودنش را حفظ کند و اسیر دام شهرت شد. می‌توان گفت net. بعد از com. شناخته‌شده‌ترین پسوند در اینترنت است و بسیاری از سایت‌ها با موضوعات مختلف از آن استفاده می‌کنند.

پسوند EDU.

Education معنای تحصیلات و آموزش را می‌دهد و پسوند edu. هم از همین عبارت گرفته شده است. پس با این اوصاف از این پسوند برای سایت‌ دانشگاه‌ها و مدارس استفاده می‌شود. نکته دیگری که راجع به edu. وجود دارد، عدم از بین رفتن انحصار آن برای مراکز آموزشی است.

بر خلاف com و net که محبوب شدند و اصالت‌شان را فراموش کردند. درضمن کشورهای مختلف از این پسوند در ترکیب با پسوند اختصاصی خودشان استفاده می‌کنند. جلوتر در مورد این نوع پسوندها (پسوندهای ترکیبی) بیشتر صحبت خواهیم کرد.

پسوند ORG.

این پسوند برای استفاده سایت‌های سازمانی ارائه شده است. مثلاً سایت سازمان سنجش پسوند org دارد؛ اگرچه این پسوند مخصوص ارگان‌های غیرانتفاعی است، اما این روزها بسیاری از سایت‌های نامرتبط هم پس از نام دامنه‌شان از پسوند org استفاده کرده‌اند.

پسوند MIL.

این پسوند بکرترین پسوندها است که توانسته اصالت خود را بعد از گذشت نزدیک به ۴۰ سال حفظ کند. mil مخفف military به‌معنای نیروی نظامی است و سایت‌های مربوط به ارتش آمریکا از این پسوند استفاده می‌کنند. البته که از این پسوند برای سایت‌های همه نیروهای نظامی دنیا استفاده نمی‌شود، اما هیچ سایت نامرتبطی با این پسوند هم پیدا نمی‌کنید.

پسوند COMPANY.

در ۷ نوامبر ۲۰۱۳ کمپانی ICANN و Silver Avenue توافق کردند که پسوند .company نیز جزو پسوندهای دامنه‌ی  Top-Level گردد. و امروز امکان ثبت این پسوند دامنه در ریجیسترارهای دامنه مانند Europe Registry فراهم است.

پسوند GOV.

این پسوند مخفف کلمه Government است و بیشتر توسط نظام حاکم بر آمریکا استفاده می‌شود. سایت‌های ایالت‌های مختلف این کشور، شهرها، فرمانداری‌ها و حتی قبایل بومی آمریکایی از پسوند gov. استفاده می‌کنند.

البته این ۶ پسوند تنها پسوندهای gTLDنیستند، اما قطعاً معروف‌ترین آن‌ها هستند. از دیگر پسوندهای موجود در این دسته‌بندی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Info: مناسب برای سایت‌های اطلاع‌رسانی
• Pro: مناسب برای سایت شخصی افراد متخصص (مثلاً اگر پرفسور سمیعی سایت داشته باشد، بهترین پسوندی که می‌تواند انتخاب کند همین پسوند است.)
• Biz: مخفف Business و مناسب برای سایت‌های تجاری و کسب‌و‌کارهای اینترنتی
• Name: مناسب برای اشخاصی که می‌خواهند یک سایت شخصی بسازند
• Mobi: مناسب برای کسب‌و‌کارهایی که خدمات مربوط به موبایل را ارائه می‌کنند

حالا وقت آن رسیده که در رابطه با پسوندهای دامنه اختصاصی هر کشور صحبت کنیم.

پسوند اختصاصی کشورها یا ccTLD (Country Code Top-Level Domain)

مرزبندی‌های جغرافیایی به اینترنت هم راه پیدا کرده‌اند و فضایی که قرار بود تمام کره زمین را به هم متصل کند، تا حدی اسیر سیاست‌های حاکمان مختلف شده است. البته این موضوع بد مطلق نیست و مزایایی هم دارد. یکی از این مزایا ایجاد پسوند اختصاصی برای هر کشور است. به این ترتیب اگر سایتی از پسوند اختصاصی یک کشور استفاده کند، به بازدیدکنندگان می‌فهماند که مقر فعالیتش در کدام نقطه کره خاکی است.

اشتباهات رایج در استفاده از پسوند دامنه کشورها

بالاتر به این موضوع اشاره کردیم که پسوند‌های دو حرفی، پسوند اختصاصی یک کشور هستند؛ یعنی پسوند tv. برای شبکه‌های تلویزیونی نیست! این پسوند مختص یک جزیره در اقیانوس آرام جنوبی است که از مستمره‌های مستقل بریتانیا است.

⚠ همچنین پسوند co. مربوط به کشور کلمبیا است؛ اما در بسیاری از مواقع مشاهده می‌شود که کمپانی‌ها به خیال آنکه این پسوند مخفف عبارت Company است از آن برای نام دامنه سایت‌شان استفاده می‌کنند.

 پسوندهای اختصاصی هر کشور یا ccTLD یکی از بهترین ابزارها برای فهماندن موقعیت جغرافیایی شما به موتورهای جست‌وجو هستند.  انتخاب پسوند co. برای سایت‌تان این پیام را به گوگل و دیگر همکارانش می‌رساند که مقر اصلی این کمپانی در کشور کلمبیا است و شاید بهتر باشد در جست‌و‌جوی ساکنان این کشور نمایش داده شود. حالا اگر یک سایت فروشگاهی داشته باشید که کلی بازدیدکننده از کلمبیا دارد چه دردی از شما دوا می‌شود؟ قطعاً هیچ!

پسوندهای ترکیبی با استفاده پسوند اختصاصی کشور

منظور از پسوند ترکیبی، آن‌هایی هستند که از دو “دات” یا نقطه پس از نام دامنه استفاده می‌کنند. یک بخش پسوندهای ترکیبی معمولاً پسوندهای اختصاصی هر کشور هستند. بهترین راه برای فهم بهتر این موضوع مثال است. پس به مثال‌های زیر که با Ir ترکیب شده‌اند توجه کنید:

• ac.ir: این پسوند مخصوص موسسات آموزش عالی که از وزارت علوم مجوز دارند است. مثلاً دانشگاه‌های آزاد سرتاسر کشور. همچنین سایت‌های مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی هم این پسوند را دارند.
• net.ir: از این پسوند برای شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات شبکه و ISP‌ها است.
• co.ir: برای شرکت‌های خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• id.ir: سایت شخصی یک نفر که روی دامنه ملی قرار بگیرد با پسوند Id ترکیب می‌شود.
• sch.ir: تمام آموزشگاه‌هایی که تحت‌نظر آموزش‌وپرورش فعالیت می‌کنند، می‌توانند از این پسوند برای سایت‌شان استفاده کنند.
• …

برای دریافت هرکدام از پسوندهای دامنه بالا، باید مدارک لازم را به سیستم‌های مسئول تحویل دهید تا پسوند دامنه به شما تعلق بگیرد.

پسوندهای اختصاصی یا sTLD (Sponsored Top-Level Domain)

برای جلوگیری از اتفاقی که برای com. و net. افتاد، حساسیت روی برخی از پسوندهای دامنه افزایش پیدا کرد و بعضی از آن‌ها فقط برای مصارف مشخص قابل استفاده هستند. برای مثال فقط آژانس‌های مسافرتی و کسب‌و‌کارهای مربوط به سفر می‌توانند از پسوند travel. استفاده کنند. همچنین پسوند aero. فقط توسط سازمان‌های حمل‌ونقل هوایی قابل‌استفاده است.

اما جدا از بیان حیطه فعالیت و نوع مخاطب هر سایت، پسوندهای مختلف چه تفاوت‌های دیگری با هم دارند؟

تفاوت پسوندهای مختلف دامنه در چیست؟

بالاتر گفتیم که وظیفه اصلی یک پسوند دامنه، بیان موضوع هر سایت است. مثلاً از پسوند edu. فقط برای مصارف آموزشی و تحصیلات استفاده می‌شود و می‌توان از آدرس دامنه موضوع سایت را تشخیص داد. البته پسوندهایی مانند com. و net. چون توسط سایت‌های بسیار زیادی استفاده می‌شوند، دیگر چنین قابلیتی را ندارند.

در کنار این مسائل، مهم‌ترین تفاوتی که میان انواع مختلف پسوند دامنه وجود دارد، تفاوت قیمت هرکدام است. مخصوصاً ir. به‌عنوان پسوند ملی با انواع دیگر که با افزایش قیمت دلار هر روز گران‌تر می‌شوند.

همچنین نکته مربوط به پسوندهای هر کشور و اعلام موقعیت جغرافیایی به موتورهای جست‌وجو را فراموش نکنید. یادتان باشد که انتخاب پسوند دامنه مناسب می‌تواند در سئو سایت‌تان تاثیر مثبت بگذارد.

انواع دیگر پسوندهای دامنه

مواردی که به آن‌ها اشاره کردیم، تنها بخش کوچکی از دنیای وسیع پسوندهای دامنه بودند. بنا بر اطلاعات گزارشی در سال ۲۰۱۶، تعداد ۸۸۲ پسوند وجود داشته که این تعداد تا سال ۲۰۲۱ بیشتر هم شده است. در میان این پسوند‌های کم‌تر شناخته‌شده، برخی از آن‌ها معروف‌تر از بقیه هستند.

مثلاً پسوند today. یکی از این پسوندها است که جهت استفاده برای سایت‌های شخصی گزینه مناسبی است.

همچنین برخی از پسوندها خیلی دقیق به حیطه فعالیت سایت اشاره دارند. مثل cafe. که مخصوص سایت‌ فروشگاه‌های قهوه و کافه‌ها است؛ یا پسوند shoes. که به درد فروشگاه‌ها و برندهای کفش می‌خورد؛ یا اگر یک سایت خبری دارید پسوند news. گزینه خوبی است.

از دیگر پسوندهای ناشناخته‌تر می‌توان به tech، support، money، boutique، audio، codes، io و … اشاره کرد. فراموش نکنید که از پسوندهای اختصاصی فقط برای سایت‌هایی با موضوع مرتبط استفاده کنید. مثلاً استفاده از پسوند .ski برای سایت نقد فیلم کار درستی نیست. تمامی این پسوندهای دامنه در سایت ایران سرور موجود هستند و می‌توانید با کلیک روی لینک ثبت دامنه گزینه مدنظر خود را انتخاب کنید.

جمع‌بندی

قبل از درست کردن هر نوع سایتی، باید یک نام دامنه مناسب برای آن انتخاب کنید. نام دامنه همان آدرس سایت است که کاربر می‌تواند از طریق آن شما را پیدا کند. یکی از مهم‌ترین بخش‌های نام دامنه، پسوند آن است که آن را به محله قرارگیری سایت تشبیه کردیم.

از قدیم گفته‌اند که خشت اول چون نهد معمار کج، تا ثریا می‌رود دیوار کج. برای اینکه سایت‌تان را از همان اول درست و اصولی بالا بیاورید، شناخت انواع پسوند دامنه کمک‌تان می‌کند تا قدم‌های نخست را محکم و درست بردارید.

اگر پس از آشنایی با پسوندهای مختلف، قصد خرید یا حتی تغییر پسوند دامنه‌تان را دارید، می‌توانید از طریق دکمه زیر وارد سایت ایران سرور شوید و نسبت به خرید دامنه با پسوند مدنظرتان اقدام کنید.