موقع خرید دامنه، ابتدا باید اقدام به بررسی آزاد بودن دامنه کنید. اگر دامنه آزاد باشد که کارتان خیلی راحت است و می‌توانید با چند کلیک آن را ثبت کنید؛ اما اگر دامنه، قبلاً توسط شخص دیگری خریداری شده باشد، کارتان کمی سخت می‌شود و باید بگردید دنبال مالک فعلی دامنه.
برای این کار، می‌توانید با هوایز (WHOis.com) دامنه را بررسی کنید و اطلاعات تماس مالک آن را به‌دست آورید. اگر اطلاعات تماس مالک دامنه در هوایز موجود باشد، می‌توانید درباره شرایط انتقال مالکیت دامنه، با او مذاکره کنید و به عبارتی دامنه را از او بخرید.
خب، روش بررسی دامنه در هوایز، برای دامنه‌های بین‌المللی و ایرانی کمی متفاوت است. ما در این مقاله هر دو روش را یادتان می‌دهیم و همچنین، توضیح می‌دهیم که اگر خودتان مالک دامنه باشید و نخواهید اطلاعات تماس‌تان برای دیگران نمایش داده شود، چه کار باید بکنید.
با ما همراه باشید.
Whois چیست؟
Whois یا به فارسی هوایز، سرویسی است که به شما کمک می‌کند از در دسترس بودن دامنه مطلع شوید و مالک دامنه را شناسایی کنید. با مراجعه به این سرویس و جستجوی دامنه مورد نظرتان، می‌توانید اطلاعات هویتی مالک دامنه را به‌دست بیاورید و همچنین ببینید که چه زمانی ثبت شده و تا چه تاریخی اعتبار دارد.
شرکت ICANN یک مرجع ثبت کننده دامنه است. این شرکت تمام اطلاعات کاربری مربوط به افرادی که دامنه ثبت می‌کنند را در یک پایگاه داده نگهداری می‌کند. تا چند سال پیش، موقعی که می‌خواستید اطلاعات دامنه را از WHOIS بگیرید، نام، ایمیل، شماره تلفن و آدرس مالک دامنه برای شما به نمایش درمی‌آمد؛ اما الان به‌خاطر تغییر قوانین GDPR، تنها زمانی که صاحب دامنه موافق باشد، می‌توانید اطلاعات تماس او را ببینید.
توجه: پیش از خرید دامنه، باید در سایت هاستینگ مورد نظر (جایی که می‌خواهید از آن دامنه بخرید) ثبت‌نام کنید. اطلاعات شما باید به صورت کامل و درست وارد شود. اگر از اطلاعات جعلی یا نادرست موقع ثبت‌نام استفاده کنید، در پروفایل شما همین اطلاعات ذخیره می‌شود و ممکن است منجر به از دست رفتن دامنه شود.
نحوه استعلام دامنه با استفاده از whois
دلایل زیادی وجود دارد که کاربری بخواهد به دنبال اطلاعات یک دامنه باشد. مثل بررسی آزاد بودن دامنه یا اطلاعات تماس فرد ثبت‌کننده که در بالا هم به این موارد اشاره کردیم.
استعلام دامنه‌های بین‌المللی با دامنه‌های ir متفاوت است. در ادامه نحوه استعلام هرکدام را شرح می‌دهیم.
نحوه استعلام دامنه‌های بین‌المللی
اگر پسوند دامنه شما بین‌المللی باشد مثل com، net، org و … می‌توانید به سایت‌هایی مثل whois.is و یا whois.net مراجعه کنید و در کادر مربوطه آدرس دامنه مورد نظر را وارد کرده، اطلاعات آدرس دامنه را مشاهده کنید.
به عنوان مثال از آدرس دامنه سایت ایران سرور whois گرفتم. تصویر زیر را ببینید:
می‌بینید که تمام اطلاعات مربوط به دامنه ایران سرور در اینجا ذکر شده است. مرکز ثبت کننده دامنه، تاریخ ثبت و تاریخ انقضای دامنه، اطلاعات تماس و کلی اطلاعات دیگر.
نحوه استعلام دامنه‌های ir
در مورد پسوندهای ir داستان کمی فرق می‌کند. برای دامنه‌های ir به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانیم از سایت‌های هوایز خارجی برای بررسی دامنه استفاده کنیم. به همین خاطر اگر پسوند دامنه سایت شما ir بود باید سراغ سایت http://whois.nic.ir بروید. این سایت برای بررسی دامنه ir استفاده می‌شود.
شما می‌توانید بعد از ورود به سایت در فیلد مربوط آدرس مورد نظر خود را وارد کرده و روی Whois Query کلیک کنید.
بعد از کلیک، اطلاعات دامنه و مالک آن را مشابه تصویر می‌بینید.
آیا می‌توان whois دامنه‌ها را مخفی کرد؟
در اینجا، راجع‌به دو نوع پسوند دامنه صحبت می‌کنیم. یکی دامنه IR و دیگری دامنه‌های بین‌المللی مثل com، net و ….
همانطور که بالاتر هم اشاره کردیم، از سال 2018 قوانین محافظت از حریم خصوصی کاربران اتحادیه اروپا تغییر پیدا کرد (در مقاله قانون جدید عدم نمایش اطلاعات Whois دامنه به صورت مفصل در مورد قوانین جدید GDPR صحبت کرده‌ایم. می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید). یکی از این تغییرات ایجاد شده مربوط به هوایز دامنه است.
در حال حاضر دیگر نمی‌توان اطلاعات شخصی فرد یا شرکت ثبت کننده یک دامنه را به‌صورت پیشفرض دید؛ مگر آنکه مالک خودش بخواهد اطلاعاتش در دسترس دیگران باشد.
توجه: از آنجایی که تمام دامنه‌های بین‌المللی ثبت شده در ایران سرور تابع قوانین اروپا است، اطلاعات کاربران ایران سرور در هوایز مخفی می‌ماند.
اگر دامنه خود را از طریق شرکت‌های دیگر ثبت کرده باشید، باید ببینید دامنه شما در اروپا ثبت شده یا در آمریکا. اگر دامنه شما در اروپا ثبت شده باشد که تابع قوانین GDPR است و اطلاعات مربوط به دامنه نمایش داده نمی‌شود. اما اگر دامنه مورد نظر در آمریکا ثبت شده باید قوانین آنجا در مورد نمایش یا عدم نمایش اطلاعات دامنه را بدانید.
در مورد دامنه‌های ir هم باید گفت این دامنه مربوط به کشور ایران است و بعد از ثبت دامنه، با whois گرفتن تمام اطلاعات نمایش داده می‌شود. دامنه‌های ir هم مثل دامنه سایر کشورها امکان مخفی‌سازی ندارد و تمام اطلاعات شما نمایش داده خواهد شد.
توجه داشته باشید نه تنها دامنه ir بلکه هیچ دامنه سرزمینی امکان مخفی سازی ندارد. در عوض می‌توانید اطلاعات کاربری در زمان ثبت دامنه را ویرایش کنید. چطور؟ در بخش بعدی به شما می‌گویم.
تغییر اطلاعات دامنه در پروفایل
اگر بخواهید دامنه ثبت‌شده‌ای را به نام فرد دیگری انتقال دهید یا اصلاً اطلاعات خودتان را ویرایش کنید، باید به پنل کاربری خودتان در ایرنیک یا سایتی که از آن دامنه را خریده‌اید (مثلاً ایران‌سرور) مراجعه کنید. ما ابتدا پنل کاربری ایران سرور را بررسی می‌کنیم.
بعد از ورود به پنل، از منوی بالای صفحه روی دامنه‌ها کلیک کرده و از منویی که باز می‌شود، روی مدیریت دامنه کلیک کنید.
بعد از کلیک، در پنجره‌ای که باز می‌شود لیست تمام دامنه‌های ثبت شده توسط شما نمایش داده می‌شود. حالا روی دامنه‌ای که می‌خواهید مالکیت آن را تغییر دهید، کلیک کنید.
با کلیک روی دامنه مورد نظر، پنجره‌ای مثل تصویر زیر برای شما باز می‌شود. در این پنجره، سربرگ دوم با عنوان اطلاعات هویز مشخص شده است. روی آن کلیک کرده و مشابه تصویر عملیات تغییر اطلاعات کاربری را انجام دهید.
راه دیگر برای اعمال تغییرات سایت ایرنیک است. برای این کار ابتدا وارد پنل کاربریتان در ایرنیک شوید.
سپس از منوی شناسه‌ها، مشخصه‌های شناسه را انتخاب کنید.
در صفحه بعدی می‌توانید اطلاعاتی مثل ایمیل، رمز ورود و شماره تماس را ویرایش کنید.
نتیجه‌گیری
Whois یک ابزار کاربردی و مفید است تا از طریق آن اطلاعات زیادی را در مورد دامنه‌های مختلف ببینید. احتمالا کنجکاو شده‌اید و دوست دارید هرچه زودتر آدرس‌های مختلف را با هوایز بررسی کنید. دیگر حرفی نمانده، جز اینکه مثل همیشه، اگر سوالی داشتید، از ما بپرسید.
امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
