فایروال وب سایت یا WAF چیست؟ جنگجویی که در خط مقدم می‌جنگد!

فایروال وب WAF یا web application firewall مثل یک محافظ سرسخت غول‌پیکر بین ترافیک اینترنت و سایت شما می‌ایستد. این فایروال با چک کردن دقیق ترافیک ورودی به سایت، از ورود مهاجمان و تهدیدات سایبری جلوگیری می‌کند. در این مقاله از بلاگ ایران سرور، به بررسی مفهوم فایروال وب سایت WAF می‌پردازیم، ویژگی، مزایا و معایب آن را بررسی می‌کنیم. در آخر نیز راهنمای خرید WAF را به شما ارائه خواهیم داد. 

WAF چیست؟ معرفی ابزاری امنیتی برای محافظت از وب اپلیکیشن

WAF مخفف Web Application Firewall، مثل یک نگهبان هوشمند و وفادار برای وب‌سایت شما عمل می‌کند. این نگهبان با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، به‌طور مداوم ترافیک ورودی را بررسی کرده و هرگونه تهدید احتمالی را شناسایی و خنثی می‌کند. با استفاده از WAF، می‌توانید از اطلاعات حساس خود در برابر حملات سایبری محافظت کنید.  

ضرورت و اهمیت استفاده از WAF چیست؟

تصور کنید یک فروشگاه آنلاین دارید که مانند یک مغازه بزرگ و پرطرفدار است. هر روز هزاران مشتری برای خرید به فروشگاه شما مراجعه می‌کنند. حالا تصور کنید یک سارق حرفه‌ای قصد دارد به فروشگاه شما نفوذ کند و محصولات ارزشمند شما را بدزدد. برای جلوگیری از این اتفاق، شما به یک سیستم امنیتی قوی نیاز دارید تا از فروشگاهتان محافظت کند. فایروال وب (WAF) دقیقا مثل همان سیستم امنیتی برای فروشگاه آنلاین شما عمل می‌کند. این سیستم با بررسی دقیق هر کسی که قصد ورود به فروشگاه آنلاین شما را دارد، از نفوذ هکرها و سارقان سایبری جلوگیری می‌کند.

چرا به WAF نیاز داریم؟

در ادامه، ۴ دلیل اساسی از اهمیت و ضرورت فایروال وب WAF را بررسی می‌کنیم:

۱. جلوگیری از نشت اطلاعات

بسیاری از کسب‌وکارها مانند بانک‌ها، شبکه‌های اجتماعی و توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های موبایل، اطلاعات حساس مشتریان مانند شماره کارت‌های اعتباری و سوابق شخصی را در دیتابیس‌های خود ذخیره می‌کنند. این اطلاعات خوراک اصلی هکرها برای حمله است. WAF با جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به این اطلاعات، نقش مهمی در حفظ امنیت داده‌ها ایفا می‌کند.

۲. رعایت استانداردهای امنیتی

بسیاری از صنایع مانند صنعت پرداخت‌های الکترونیکی، الزامات امنیتی خاصی دارند؛ برای مثال، استاندارد PCI DSS برای محافظت از اطلاعات کارت‌های اعتباری، نصب فایروال را یکی از الزامات خود قرار داده است. WAF به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا با رعایت این استانداردها، از جریمه‌های سنگین و آسیب به اعتبار خود جلوگیری کنند.

۳. حفاظت از اپلیکیشن‌های موبایل و اینترنت اشیا

با افزایش استفاده از اپلیکیشن‌های موبایل و دستگاه‌های هوشمند، حجم ترافیک شبکه و تعداد حملات سایبری نیز افزایش یافته است. فایروال وب به عنوان یک لایه دفاعی در برابر این تهدیدها، از کسب‌وکارها محافظت می‌کند.

۴. تقویت امنیت جامع در کنار سایر ابزارها

برای ایجاد یک سیستم امنیتی کامل، باید از سایر ابزارهای امنیتی مانند IPS، IDS و فایروال‌های نسل بعدی (NGFW) در کنار WAF استفاده کنید. پس یک تیم بادیگاردی قوی نیاز خواهید داشت.

ویژگی‌های WAF چیست؟ 

WAF یا فایروال وب، یک محافظ هوشمند است که در لایه هفت مدل OSI کار می‌کند. قرارگیری در این لایه باعث می‌شود این ابزار نتواند تمام حملات را دفع کند؛ بنابراین به ابزارهای مکملی نیاز دارد که تیم بادیگارد را برای محافظت از وب‌سایت تکمیل کند. برخلاف پروکسی سرور، WAF هویت کاربر را مخفی نمی‌کند، بلکه از خود سایت محافظت کرده و فقط ترافیک امن را به سایت دعوت می‌کند. 

ویژگی‌های اصلی WAF شامل موارد زیر است:

• امکان شخصی‌سازی: تنظیم قوانین امنیتی بر اساس نیازهای خاص.
• افزایش سطح امنیت: جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به داده‌های حساس.
• شبکه تحویل محتوا (CDN): افزایش سرعت بارگذاری وب‌سایت و بهبود تجربه کاربری.
• نظارت و ثبت وقایع: مشاهده و ثبت جزئیات ترافیک شبکه برای تحلیل حملات احتمالی.
• قابلیت انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری: سازگاری با حجم بالای ترافیک و محیط‌های مختلف.
• تحلیل الگوهای ترافیک با هوش مصنوعی: شناسایی الگوهای رفتاری غیرعادی و پیشگیری از حملات.
• پروفایل‌سازی اپلیکیشن: تشخیص و مسدود کردن درخواست‌های مشکوک با بررسی ساختار برنامه.
• حفاظت مقابل حملات رایج: شناسایی و خنثی‌سازی حملاتی مانند تزریق SQL، XSS و سرریز بافر.
• حفاظت بدون نیاز به دسترسی کد منبع: نصب و مدیریت ساده‌تر با امکان به‌روزرسانی سریع قوانین امنیتی.

مطلب مرتبط: آموزش نصب و پیکربندی WAF

WAF یا فایروال برنامه وب چگونه کار می‌کند؟

فایروال WAF، با حالت سنتی فایروال‌ها فرق دارد؛ یعنی فقط چند آدرس IP یا پورت خاص را بلاک نمی‌کند بلکه نگاه عمیق‌تری به ترافیک ورودی می‌اندازد و دنبال نشانه‌ای از حمله یا تزریق SQL می‌گردد. علاوه‌براین، فایروال وب اپلیکیشن قابلیت شخصی‌سازی دارد؛ درنتیجه می‌توانید مطابق برنامه تحت وب مورد استفاده، WAF را تنظیم کنید. این سیستم به‌صورت نرم‌افزار، دستگاه فیزیکی یا سرویس ابری ارائه می‌شود. جالب است بدانید باتوجه به پیچیدگی تهدیدات سایبری، اهمیت به‌روزرسانی خودکار قوانین WAF با استفاده از هوش مصنوعی نیز درحال افزایش است.

WAF بخش‌های اصلی درخواست و پاسخ HTTP را آنالیز می‌کند:

• درخواست‌های DELETE: درخواست‌های DELETE برای حذف اطلاعات کاربرد دارند.
• درخواست‌های GET: این درخواست‌ها برای دریافت اطلاعات از سرور استفاده می‌شوند.
• درخواست‌های PUT: این نوع برای ارسال اطلاعات به سرور به‌منظور به‌روزرسانی یا ایجاد اطلاعات استفاده می‌شوند.
• درخواست‌های POST: این درخواست‌ها برای ارسال اطلاعات به سرور جهت تغییر وضعیت آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

WAF همچنین هدرها، رشته‌های کوئری (query string) و بدنه درخواست‌های HTTP را برای الگوهای مخرب بررسی می‌کند. اگر تطابقی پیدا کرد، درخواست را مسدود کرده و به تیم امنیت اعلام می‌کند. 

مدل‌های امنیتی WAF؛ سیاست مقابله با حملات سایبری

WAF، فایروالی برای برنامه‌های HTTP است که مجموعه‌ای از قوانین را پیاده‌سازی می کند. معمولاً این قوانین، حملات متداولی مثل Cross-Site Scripting یا XSS و تزریق SQL را شامل می‌شود. برای اجرای قوانین، دو لیست در WAF تعریف می‌شود:

لیست سفید (Whitelist WAF)

لیست سفید یعنی یک لیست از آی‌پی‌ها و پورت‌های مجاز که اجازه عبور دارند و مخرب محسوب نمی‌شوند؛ برای مثال، فرض کنید فرمی داریم که کدهای HTML را قبول می‌کند. با قرار دادن این فرم در لیست سفید، از ایجاد نتایج مثبت کاذب جهت تزریق HTML/XSS جلوگیری خواهد شد.

لیست سیاه (Blacklist WAF)

لیست سیاه دقیقا نقطه مقابل لیست سفید است؛ یعنی لیستی از ممنوعه‌ها که نباید اجازه رد شدن‌شان را از پردازنده فایروال بدهیم.

روش ترکیبی (Hybrid security)

این روش در واقع یک ترکیب از لیست سفید و سیاه است که امروزه پر کاربردترین تکنیک استفاده شده در فایروال های مدرن به حساب می‌آید.

مزایای استفاده از WAF در سایت چیست؟

یکی از مزیت‌های بزرگ WAF این است که خیلی سریع می‌توانید قوانین را تغییر دهید و سایت را برابر حملات جدید محافظت کنید؛ برای مثال، اگر سایتتان مورد حمله DDoS قرار گرفت، با تغییر سریع قوانین WAF، سرعت ورود بازدیدکننده‌ها را می‌توانید محدود کنید. به‌طور کلی، WAF مزایای زیر را به‌دنبال دارد:

• مدل‌های امنیتی: WAF حملات جدید و ناشناخته را مسدود و ترافیک سالم را مدیریت می‌کند.
• رعایت مقررات: استفاده از WAF به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با استانداردهای قانونی و امنیتی مطابقت پیدا کنند.
• صرفه‌جویی در هزینه: WAF بسیاری از کارهای امنیتی را خودکار می‌کند؛ در نتیجه، منابع انسانی را آزادتر خواهند بود.
• اطلاعات تهدید: WAF اطلاعات به‌روز درباره تهدیدات را ارائه می‌دهد و به شما کمک می‌کند تا سریع‌تر به حملات پاسخ دهید.

محدودیت‌های WAF چیست؟

هرچند فایروال وب اپلیکیشن توانسته مدال افتخار شناسایی تهدیدات ورودی به اپلیکیشن و سایت را شناسایی کند اما مانند هر ابزار دیگری، محدودیت‌هایی هم دارد.

• دوره یادگیری: تنظیم و بهینه‌سازی WAF ممکن است زمان‌بر باشد.
• تاثیر بر عملکرد: WAF ممکن است سرعت وب‌سایت یا اپلیکیشن را کاهش دهد.
• آسیب‌پذیری: WAF‌ها نیز ممکن است در برابر برخی حملات مانند حملات آسیب‌پذیر باشند.
• نگهداری مداوم: WAF نیاز به نظارت، تنظیم و به‌روزرسانی مداوم دارد تا از کارکرد آن خیالتان راحت شود.
• حملات پیچیده: حملات پیشرفته مانند رمزنگاری، مخفی‌سازی یا قطعه‌بندی داده‌ها ممکن است از WAF عبور کنند.
• خطای مثبت و منفی کاذب: WAF ممکن است ترافیک سالم را به‌عنوان تهدید شناسایی کند (مثبت کاذب) یا برعکس (منفی کاذب).
• محدودیت اندازه درخواست: برخی WAF‌ها محدودیت‌هایی برای اندازه درخواست‌های ورودی دارند که ممکن است به مهاجمان فرصت سوءاستفاده بدهد.

مقایسه قابلیت‌های دفاعی WAF در برابر تهدیدات رایج

WAF مقابل کدام تهدیدها محافظت می‌کند؟

برای بسیاری از سازمان‌ها، WAF اولین خط دفاعی در برابر حملات سایبری است، به‌خصوص برای مقابله با ده تهدید برتر OWASP که رایج‌ترین آسیب‌پذیری‌های اپلیکیشن‌ها هستند. این ده تهدید شامل موارد زیر می‌شوند:

• XXE: سوءاستفاده از پردازش فایل‌های XML برای اجرای کد مخرب.
• حملات تزریق: مهاجمین با وارد کردن داده‌های مخرب، سعی در نفوذ به سیستم می‌کنند.
• اسکریپت‌نویسی بین‌سایتی (XSS): تزریق کد مخرب در صفحات وب برای سرقت اطلاعات کاربران.
• تنظیمات امنیتی نادرست: پیکربندی ناصحیح سیستم‌های امنیتی، می‌تواند آسیب‌پذیری ایجاد کند.
• کنترل دسترسی ناکافی: مدیریت غیرصحیح دسترسی کاربران به منابع، منجر به مشکلات امنیتی شود.
• دی‌سریالیزاسیون ناامن: پردازش نادرست داده‌های سریالی شده، منجر به اجرای کد مخرب خواهد شد.
• خطاهای احراز هویت: ضعف در سیستم ورود به حساب کاربری، امکان دسترسی غیرمجاز را فراهم می‌کند.
• افشای اطلاعات حساس: نشت اطلاعات مهم کاربران، عواقب جدی دارد که WAF یک‌تنه جلوی آن می‌ایستد.

WAF برابر کدام تهدیدها محافظت نمی‌کند؟

فایروال وف (WAF) ابزار مهمی برای محافظت از وب‌سایت‌هاست، اما قابلیت خنثی کردن همه تهدیدات را ندارد. WAF در برابر برخی حملات کارایی ندارد:

• حملات توزیع شده انکار سرویس (DDoS): وف توانایی مقابله با حملات DDoS را ندارد.
• رابط کاربری سطح مرورگر: WAF برای محافظت از رابط کاربری سطح مرورگر طراحی نشده است.
• حملات Zero-day: از آنجایی که WAF برای شناسایی و مسدود کردن ترافیک خطرناک پیکربندی می‌شود، از حملاتی که از آسیب‌پذیری‌های Zero-day  بهره‌برداری می‌کنند، دفاع نمی‌کند.
• حملات غیرمستقیم: WAF برای شناسایی و مسدود کردن حملات مستقیم طراحی شده است، اما برخی از ربات‌ها می‌توانند از منطق قانونی کسب‌وکار سوء استفاده کنند.
• آسیب‌پذیری‌های زیرساختی: WAF قادر به تشخیص یا جلوگیری از آسیب‌پذیری‌هایی نیست که در کد برنامه وجود دارد.
• بدافزارهای پیچیده: این فایروال هوشمند نمی‌تواند بدافزارهای پیچیده مانند اسکیمرهای مخفی، حملات زنجیره‌ای تأمین و حملات بارگذاری جانبی را تشخیص داده و از آن‌ها محافظت کند.

چه کسانی به WAF نیاز دارند؟

در دنیای امروز که حملات سایبری پیچیده‌تر شده است، کسب‌وکارها و سازمان‌ها باید برای دفاع از خود و مشتریانشان مقابل تیم تهدیدات آماده باشند. اگر جزو کسانی هستید که در حوزه تجارت الکترونیک، خدمات مالی آنلاین و سایر محصولات مبتنی بر وب فعالیت می‌کنید، درنظر بگیرید همواره با خطر کلاهبرداری و سرقت داده مواجه هستید. فایروال وب سایت WAF، به عنوان یک لایه دفاعی مهم، به برقراری امنیت قوی در کسب‌وکارتان کمک کند. 

انواع WAF؛ استقرارهای مختلف فایروال وب اپلیکیشن  

WAFها به سه روش اصلی قابل پیاده‌سازی هستند:

WAF مبتنی بر شبکه

این نوع WAF اغلب به‌شکل سخت‌افزاری پیاده‌سازی شده و به‌صورت لوکال نصب می‌شود. سرعت بالای پردازش و کاهش تاخیر مزایای این مدل محسوب می‌شود؛ باوجوداین، نمی‌توان از هزینه بالای خرید و نگهداری تجهیزات سخت‌افزاری آن چشم‌پوشی کرد.

WAF مبتنی بر هاست

در این روش، WAF در قالب نرم‌افزاری در اپلیکیشن نصب می‌شود. هزینه پیاده‌سازی آن نسبت به WAF مبتنی بر شبکه کمتر است و امکان شخصی‌سازی بیشتری را برایتان فراهم می‌کند. البته مصرف منابع سرور، پیچیدگی در اجرا و هزینه‌های نگهداری آن را هم درنظر بگیرید.

WAF مبتنی بر ابر

دنبال روشی مقرون‌به‌صرفه و بسیار ساده برای پیاده‌سازی WAF هستید؟ این گزینه را امتحان کنید. معمولاً با تغییر DNS و هدایت ترافیک به سرویس ارائه دهنده WAF، به‌سادگی این مدل را می‌توانید راه‌اندازی کنید. هزینه اولیه آن بسیار کم بوده و اغلب به‌صورت ماهانه یا سالانه پرداخت می‌شود. همچنین، این نوع WAF به‌طور مداوم به‌روزرسانی می‌شود تا از شما در برابر جدیدترین تهدیدات محافظت کند. در این روش، مدیریت WAF به یک شخص ثالث واگذار می‌شود و ممکن است برخی از ویژگی‌های آن برای شما ناشناخته باقی بماند.

تفاوت بین WAF، IPS و NGFW

تا این قسمت از مقاله، با مفهوم WAF آشنا شدید. در دنیای امنیت سایبری، علاوه‌بر WAF دو اصطلاح دیگر وجود دارد که اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند: سیستم پیشگیری از نفوذ (IPS) و فایروال نسل بعد (NGFW). این سه ابزار، هر کدام نقش مهمی در حفاظت از سیستم‌های رایانه‌ای دارند، اما عملکردهای متفاوتی دارند. در جدول زیر می‌توانید در یک نگاه با تفاوت‌های این سه ابزار آشنا شوید:

نکات لازم برای انتخاب سپر مناسب: راهنمای جامع انتخاب WAF (پیشنهاد اینفوگرافیک)

WAF مثل یک ذره‌بین دقیق است که مچ هر ترافیکی ورودی به وب‌سایتتان را می‌گیرد با دقت بررسی می‌کند. این بررسی دقیق از سایت شما در برابر حملات مخرب محافظت می‌کند.

ویژگی‌های کلیدی یک WAF خوب

• نحوه استقرار
  • کلاد (ابری)
  • آن‌بورد (داخلی)
  • خودکار یا دستی
• روش فیلترینگ
  • بررسی دقیق ترافیک
  • هوش مصنوعی برای تشخیص تهدیدات
• نحوه کارایی
  • عدم تاثیر بر سرعت وب‌سایت
• قابلیت توسعه‌پذیری:
  • پشتیبانی از API‌ها
  • قابلیت کار در محیط‌های مختلف

سوالات کلیدی که باید قبل از خرید WAF از خود بپرسید

• چه اندازه ترافیکی را انتظار دارید؟
• چه سطحی از پشتیبانی فنی نیاز دارید؟
• از چه نوع حملاتی بیشتر نگران هستید؟
• آیا به قابلیت‌های سفارشی‌سازی شده نیاز دارید؟
• چه بودجه‌ای برای این کار در نظر گرفتید؟

مقایسه سریع چند WAF محبوب

از قدرت WAF در شبکه توزیع محتوای ایران سرور بهره‌مند شوید

برای امنیت و راحتی کار شما، ایران سرور سرویس فایروال قدرتمند WAF را روی CDNهای خود پیاده‌سازی و فعال کرده است. درصورت استفاده از شبکه توزیع محتوای ایران سرور، به‌راحتی و بدون نیاز به دردسر انتخاب، نصب و فعال‌سازی می‌توانید از سرویس WAF بهره‌مند شوید. برای اطلاعات بیشتر همین حالا می‌توانید با خرید CDN ایران سرور  عملکرد سایت خود را بهبود ببخشید

حتما بخوانید: آموزش آشنایی با CDN به همراه راهنمای کامل خرید و فعال‌سازی CDN ایران سرور

کلام پایانی؛ WAF، دوست امنیتی وبمسترها در جنگ با هکرها!

WAF مانند نگهبان دم‌درِ تالار، عبور و مرور مهمان‌ها (کاربران به سایت شما)  را بررسی می‌کند و با همراهی سایر بادیگاردها (سایر ابزارهای امنیتی) قادر است هکرها را به خاک سیاه بنشاند. در این مقاله، به معرفی کامل فایروال وب اپلیکیشن و سایت پرداختیم. درصورتی‌که سوالی در این زمینه دارید، مشتاق هستیم سوالاتتان را در انتهای همین مقاله بنویسید تا راهنمایی‌تان کنیم.

سوالات متداولی که شما می‌پرسید

  ۱. فایروال WAF چیست و چه کاربردی دارد؟

فایروال WAF یک سیستم امنیتی قدرتمند بوده که به‌طور ویژه برای محافظت از وب‌اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌ها طراحی شده است. این فایروال با بررسی دقیق ترافیک ورودی به وب‌سایت، حملات مخربی مانند تزریق SQL، XSS و DDoS را شناسایی و مسدود می‌کند. 

 ۲. تفاوت بین فایروال سنتی و WAF چیست؟

فایروال‌های سنتی عمدتاً ترافیک شبکه را بر اساس آدرس IP و پورت بررسی می‌کنند، در حالی که WAF به صورت عمیق‌تر ترافیک HTTP و HTTPS را تحلیل می‌کند. WAF قادر است حملات پیچیده‌تری را که از طریق لایه‌های برنامه کاربردی انجام می‌شوند، شناسایی کند.

 ۳. آیا WAF می‌تواند جایگزین سایر اقدامات امنیتی شود؟

خیر، WAF نباید به‌تنهایی استفاده شود. درحالی که WAF لایه مهمی از امنیت را فراهم می‌کند، باید به عنوان بخشی از یک استراتژی امنیتی جامع در کنار سایر اقدامات مانند به‌روزرسانی‌های منظم نرم‌افزار، آموزش کارکنان، و تست نفوذ مورد استفاده قرار گیرد.