اینترنت بزرگترین اختراع بشر نیست! اما هرچه که اختراع شد، قطعهای برای تکمیل پازل رسیدن به آن بود. حتی از همان ابتدا که آتش اختراع شد. در این بلاگپست میخواهیم راجعبه نسل جدید اینترنت که با نام
وب 3 شناخته میشود صحبت کنیم.
اگر کمی منصفانه به موضوع نگاه کنید، تکنولوژی استفاده از برق (به هر شکلی)، دستاورد بسیار بزرگتری برای بشر بود. تقریباً همهچیز برای کار کردن به برق نیاز دارد. حتی همین اینترنت؛ اما خب اینترنت شکل بازی را به کل عوض کرد. غیرممکنهایی را ممکن کرد که بههیچعنوان در ذهن محدود انسان نمیگنجید. فاصلهها را کوتاه کرد و ارتباط گرفتن را به نهایت سادگی رساند. بهمعنای واقعی کلمه، دهکدهای جهانی ساخت! اینترنتی که ما امروز میشناسیم، هیچ شباهتی به اینترنتی که برای اولین بار عرضه شد ندارد. حالا گفته میشود اینترنتی که در آینده وجود خواهد داشت هم کلاً چیز دیگری است. موضوعی که میخواهیم در این مقاله راجعبه آن صحبت کنیم.
از زمان ظهور این شبکه جهانی، 1 انقلاب بزرگ در آن بهصورت کامل رخ داده است. حالا هم در دورانی هستیم که آبستن حوادث بسیاری است. حوادثی که شاید انقلاب بعدی را رقم بزنند. خلاصه بگوییم، این انقلابها اینترنت را به 3 نسل تقسیم میکنند. نسل اول، نسل دوم و مهمتر از همه نسل سوم. در این مقاله میخواهیم ببینیم نسل سوم اینترنت یا وب 3 چیست؟!
وب 3 چیست و چه دردی از ما دوا میکند؟!
قبلاً در مقالات مختلف دسته دنیای بلاک چین و کریپتو، به موضوعات مختلف این حوزه پرداختهایم. از NFT چیست گرفته تا نکات مهم درباره کریپتو. اگر به این موضوعات علاقه دارید، توصیه میکنیم حتماً سری به این دسته بزنید و از خواندن مقالات مختلف در موضوعات گوناگون این حوزه لذت ببرید.
مقاله وب 3 هم در این دسته قرار خواهد گرفت؛ چراکه این نسل از اینترنت برای تحقق اول از همه به بلاکچین نیاز دارد. سپس، وقتی تمام موارد مرتبط به بلاکچین، مثل ان اف تی، رمزارزها، DAOها، برنامههای مالی غیرمتمرکز، قراردادهای هوشمند و … را کنار هم میگذاریم، فضایی به وجود میآید که به آن وب3 یا نسل سوم اینترنت میگویند.
جلوتر میگوییم که این نسل چه فرقی با نسلهای قبلی دارد و دقیقتر آن را بررسی میکنیم؛ اما اجازه دهید ابتدا سیر تکامل این شبکه جهانی، یعنی اینترنت را مرور کنیم.
وب 1: به نام خدا، شروع میکنیم
در اوایل دهه 90 میلادی، اینترنت برای عموم عرضه شد! مسلماً اینترنت در روزهای اولیه، فرق زیادی با آنچه الان میشناسیم داشت. صفحات HTML ایستا که فقط وظیفه انتقال اطلاعاتی مشخص به نمایشگرهای کاربران را داشتند. گرافیک ضعیف (انتظار بیشتری هم از سختافزارهای 30 سال پیش نمیرفت) و نسخهای از اطلاعات که کاربر امکان ایجاد هیچگونه تغییری روی آنها را نداشت.
به این نسل از اینترنت که با نام وب 1 (Web 1) شناخته میشود، Read Only هم میگویند؛ یعنی کاربر فقط میتوانند مصرفکننده محتوا باشد و امکان هیچ نوع تعاملی وجود ندارد. تولید و توزیع محتوا هم نیاز به دانش کدنویسی داشت و به همین خاطر، افراد محدودی قادر به انجام این کار بودند.
نکته بسیار جالب: وب 1 نسبتبه وب 2 غیرمتمرکزتر بود!!!
اما منظور از وب 2 چیست؟ بخش بعدی این مفهوم را توضیح خواهیم داد.
وب 2: وقتی از ما سوءاستفاده میکنند!
همین اینترنتی که حالا از آن استفاده میکنیم. از شبکههای اجتماعی که جزئی جدانشدنی از زندگی بشر شدهاند تا فروشگاههای آنلاینی که از آنها خرید میکنیم. همه اینها نتایج انقلابی هستند که وب 2 یا اینترنت نسل دوم رقم زدند. گفتیم وب 1 Read Only بود و بازدیدکننده کاری جز مصرف محتوا نمیتوانست انجام دهد. تولیدکنندگان متخصصهایی بودند که پشت پرده مشغول خلق بودند. خلق دنیایی که بعدها به ریزترین نقاط زندگی انسان نفوذ کرد.
اما در وب 2 شرایط تغییر کرد؛ دیگر خلق و انتشار محتوا کیمیاگری نبود و انجام آن برای تقریباً هرکسی که بخواهد ممکن است. بنابراین، اینترنت در نسل دوم از Read Only به Read/Write تغییر کاربری داد؛ یعنی بازدیدکننده هم میتواند محتوا را مصرف کند و هم میتواند از روشهای مختلف با آن ارتباط برقرار بگیرد (حتی آن را تولید کند!) از یک کامنت ساده زیر بلاگپستهایی مثل همین گرفته تا اشتراکگذاری هرآنچه میخواهید در شبکههای اجتماعی.
بدون شک، شبکههای اجتماعی نقش بسیار پررنگی در تغییر رویکرد اینترنت از نسل اول و Read به Read/Write داشتند؛ اما هرچه جلوتر رفتیم، سازندگان این شبکهها، یا بهتر است بگوییم تمام غولهای تکنولوژی، هم خودشان را خراب کردند و هم تصویر ایدئال و معصومی که از اینترنت ساخته بودند. معلوم شد که این نسل از اینترنت هم خالی از اشکال نیست؛ اما ایراد وب 2 چیست؟!
دادههای ارزشمندی که برای ما نیستند
اگر دوران اوج فیسبوک (حداقل در ایران) را یادتان باشد، احتمالا خاطرتان هست که تاکید زیادی بر رایگان بودن این سرویس میشد. It’s free and always will be.
برای خیلیها سوال بود که چطور ممکن است چنین تشکیلاتی را بدون چشمداشت مالی اداره کرد؟! برای چه زکربرگ و شرکایش چنین خدمتی را مجانی ارائه میکنند؟ عاشق چشموابرویمان هستند؟! حالا بعد از گذشت بیش از 1 دهه پاسخ درست را میدانیم.
نه! فیسبوک، گوگل، اپل، نتفلیکس، توییتر و …، هیچکدام دلشان به حال ما نمیسوزد و گربههایی نیستند که محض رضای خدا موش بگیرند. اتفاقاً برخلاف تصوری که شاید خیلیها از این برندها و سازندگانشان داشته باشند، آنها گرگهای بسیار باهوشی هستند که برای سود بردن از ما (کابران)، شیوه نوینی را مدنظر داشتند! یا بهتر است بگوییم دندانهایشان را تیز کردهاند.
آنها تصمیم گرفتند از دادههایی که در اختیارشان میگذاریم نهایت استفاده را ببرند!
داده، دیتا، اطلاعات و …. زیاد کاری به تفاوت این تعاریف نداریم. فقط بدانید که غولهای تکنولوژی تصمیم گرفتند از دادههای ما پول دربیاورند. خیلی بیشتر از چیزی که فکرش را بکنیم. بگذارید با مثال بگوییم چگونه این کار را انجام میدهند.
فرض کنید کسری میخواهد برنامهنویسی یاد بگیرد. قطعاً هرکسی در این دوروزمانه بخواهد دنبال چیزی بگردد، اولین مرجع جستوجویی که دارد اینترنت است؛ پس کسری هم سراغ سرچباکس گوگل میرود و فارسی یا انگلیسی مینویسد آموزش برنامهنویسی. بهعلاوه، در شبکههای اجتماعی هم دنبال اطلاعات مشابه خواهد گشت. در واقع، کسری دارد دادههایی را مبنی بر نیازش به یادگیری برنامهنویسی ارائه میکند. تا اینجای کار مشکلی هم دیده نمیشود.
چندوقت میگذرد. کسری سری به یک سایت ورزشی میزند تا از نتیجه مسابقه فوتبال تیم محبوبش اطلاع پیدا کند. اینجا متوجه میشود تمام تبلیغاتی که در این سایت نمایش داده میشوند، مرتبط با آموزش برنامهنویسی هستند! اتفاقی است؟! قطعاً نه! آیا خواهرش کیمیا که کلاً علایق متفاوتی دارد هم همین تبلیغات را میبیند؟! بدون شک خیر! این تبلیغات براساس دادههایی که کسری از خود به جا گذشته شده، شخصاً برای او شخصیسازی شدهاند.
بینگو! سرورهایی که به دادههای کسری دسترسی داشتند، آنها را در اختیار شرکتهای تبیلغاتی گذاشتند. شرکتهایی که حالا میتوانند تبلیغات را بهصورت شخصیسازی شده برای هر فرد و با توجه به نیازهایش نمایش دهند. یک خیانت بزرگ به حریم شخصی افراد.
کمپانیهای بزرگی که وب 2 را محقق کردند، اینگونه کسب درآمد میکنند. گوگل میداند دنبال چه چیزی میگردید، فیسبوک و اینستاگرام از خصوصیترین علایق و ارتباطاتتان آگاهند، اپل میداند بیشتر از اپلیکیشنهای کدام دسته استفاده میکنید و همه اینها دادههایی هستند که برای آنها پول میسازند.
پس به نسلی از اینترنت نیاز پیدا کردیم که این مشکل را حل کند. وب 3!
وب 3: اگر اجرایی شود …
در حالی که تصور میشد با Read/Write، اینترنت به فضای بیطرفی برای همه تبدیل شود، این اتفاق رخ نداد و اتفاقاً مشکل مهمتری ایجاد شد. مشکل مالکیت دادهها! بههمین خاطر، نسل سوم اینترنت یا وب3 با قابلیت Read/Write/Own شناخته میشود.
بزرگترین مشکل وب 2 که در نهایت منجر به آن اتفاقات ناگوار میشود، متمرکز بودن تماموکمال آن است! همه سرورهای تعیینکننده و دارای اطلاعات حیاتی، در اختیار شرکتهای بزرگ هستند و بالطبع اختیار آن دادهها هم در اختیار ایشان قرار دارد. این یعنی متمرکز یا Centralized بودن؛ اما وب 3 دقیقاً برعکس این موضوع است. با کمک فناوری بلاکچین، اطلاعات در اختیار یک شخص یا ارگان خاص نخواهد بود.
حتماً بخوانید: مقاله بلاکچین چیست کمک میکند این موضوع و بسیاری از تکنولوژیهای آینده را بهتر درک کنید.
اگر بخواهیم Blockchain را خیلی کوتاه توضیح دهیم، باید آن را به یک دفتر توزیع غیرمتمرکز تشبیه کنیم. دفتری که همه به آن دسترسی خواهند داشت و هرگونه ثبت اطلاعات را مشاهده خواهند کرد. بنابراین، اعمال تغییرات در این دفتر کار سادهای نخواهد بود. کسی هم مالک آن نخواهد بود. وظیفه سرپا نگه داشتن آن برعهده دستگاههای مختلفی است که هرکدام در موقعیتهای جغرافیایی مختلف قرار دارند.
با کمک این تکنولوژی، مشکل مالکیت دادهها حل خواهد شد. دیگر لزوماً سرورهای کمپانیهای عظیم صاحب اطلاعات ریزودرشت کاربران نیستند و نمیتوانند هرکاری که میخواهند با آنها انجام دهند؛ پس وب 3 غیرمتمرکز یا Decentralized بودن را محقق کرد. یا بهتر است بگوییم خواهد کرد.
هنوز راه زیادی در پیش داریم که بگوییم در عصر وب 3 زندگی میکنیم. همچنان نسل دوم اینترنت حاکمیت شبکه جهانی را برعهده دارد و با تمام مشکلاتی که دارد، کاملتر از نسخه سوم است. برای اینکه Web 3.0 کاملاً پیادهسازی شود، نیاز به ساخت یا حداقل پیشرفت برخی از فناوریها وجود دارد.
فناوری لازم برای بهرهبرداری از وب 3
اصلیترین لازمه وب 3، همان تکنولوژی بلاکچین است که بالاتر راجعبه آن صحبت کردیم؛ اما بلاکچین هم باید کاملتر شود. هر برنامهنویسی میتواند بلاکچینی با هدفی مشخص ایجاد کند. شاید بلاکچینی بهمنظور انجام امور درون یک سازمان ساخته شود. مسلماً چنین بلاکچینهایی کمکی به توسعه وب 3 نخواهند کرد؛ چراکه ذات آنها متمرکز است و تغییر و نابودی آنها وابسته به تصمیمات کلان آن سازمان خواهد بود.
از طرف دیگر، با وجود اینکه بلاکچینهای غیرمتمرکز بسیاری وجود دارند، در ایجاد ارتباط بین آنها محدودیت داریم. اجازه دهید مثالهای واقعی بزنیم.
رمزارزها برپایه بلاکچین بنا شدهاند. هزاران رمزارز وجود دارند که از چندین بلاکچین مختلف استفاده میکنند؛ اما انتقال اطلاعات از بلاکچینی به بلاکچین دیگر به این راحتیها انجام نمیشود. مثلاً نمیتوانید ارز اتریوم را که روی بلاکچینی با همین نام وجود دارد، به بلاکچین بیتکوین منتقل کنید. در واقع، بلاکچینها به یکدیگر متصل نیستند! مولتیچین شدن یکی از اصلیترین بایدهای رسیدن به وب3 است.
افراد باید بتوانند بدون هیچگونه مشکلی، اطلاعات را از بلاکچین A به بلاکچین B منتقل کنند. بدون اینکه نیاز به پرداخت فی شبکههای سرسامآور و البته انتظار طولانی وجود داشته باشد. این از زیرساخت لازم برای تحقق وب 3. راستی ابرها و رایانش ابری هم دستیابی به این نسخه از اینترنت را باورپذیرتر کردهاند.
در کنار بلاکچین، شاید توسعه تکنولوژیهای دیگری مثل VR یا Virtual Reality و AR یا Augmented Reality هم لازم باشند. مخصوصاً اگر قبول داشته باشیم که ورسهای مختلف و درنهایت متاورس اصلی، در آیندهای نزدیک از راه خواهند رسید.
و البته موضوع امنیت را فراموش نکنیم. هرچقدر تکنولوژیها و برنامههای مرتبط با امنیت قویتر شوند، دستیابی کامل به وب 3 هم سریعتر خواهد شد. جلوتر راجعبه این موضوع بیشتر صحبت خواهیم کرد.
در بخش بعدی میخواهیم ببینیم مزیتهای وب 3 چیست؟
مزایای تحقق وب 3
اگر روزی وب 3 بهمعنای واقعی کلمه محقق شود، دنیای اینترنت از مزایای زیر برخوردار خواهد شد:
افزایش امنیت
در حالت ایدئال، بزرگترین مزیت وب 3 شدن اینترنت، از بین رفتن خطرات مربوط به جرایم سایبری است. اتفاقی که خیلی رؤیایی و دورازذهن به نظر میرسد؛ اما خب میتوان ادعا داشت در صورت فراگیر شدن
نسل سوم اینترنت، حملات سایبری بهمیزان چشمگیری کاهش پیدا کنند. (حذف کامل آنها خیلی بعید است!)
حالا که صحبتش شد، حتماً مقاله نکاتی برای کنترل امنیت در اینترنت را بخوانید تا از قبل هم آمادهتر باشید.
دموکراسی واقعی
در ادامه مزایا، باید به یکی دیگر از سوغاتهای وب 3، یعنی دموکراسی در فضای وب اشاره کنیم. وقتی کاربران مالک دادههایشان باشند، خودشان تصمیم خواهند گرفت که با آنها چه کنند. در نتیجه این موضوع و
همچنین ماهیت بلاکچین، امکان سانسور کردن هم از بین خواهد رفت. مثلاً شبکه اجتماعیای مثل توییتر، نمیتواند توییت فلان شخص مشهور را به هر دلیلی پاک کند. یا فلان پکیجفروش نمیتواند حرفی که در گذشته زده است را منکر شود.
از طرفی دیگر، با وجود DAOها، کاربران میتوانند در صورت داشتن حق رأی (با تهیه کوینها و توکنهای مرتبط)، در رابطه با ادامه روند یک پروژه تصمیمگیری کنند. به چپ برود یا راست؟! شاید بهتر باشد کلاً متوقف شود. کاربران تصمیم میگیرند. کمپانیها در روزگار وب 2، با سوءاستفاده از موقعیت و اطلاعاتی که در اختیار دارند، پولهای بسیار کلانی را به جیب میزنند. پولی که درصورت تحقق وب 3 به کاربران تعلق خواهد گرفت.
حفظ حریم شخصی
همانطور که میدانید، در حال حاضر، برای استفاده از خدمات هر سایت و مجموعهای، باید در آن عضو شوید. سرویسهایی مثل گوگل و فیسبوک کار را راحت کردهاند. میتوانید از طریق اکانتتان در این پلتفرمها
فرایند ثبتنام را پیش ببرید؛ اما حالا میدانید که این کار چقدر میتواند مشکلساز باشد. دادن چنین اختیاراتی به کمپانیهای بزرگ تکنولوژی، یعنی نابودی بیشتر حریم خصوصیتان؛ چراکه خیلی راحت دادههای بیشتری در اختیارشان خواهید گذاشت. این مشکل هم قرار است در وب 3 حل شود.
نیازی نیست هربار که وارد سایتی میشوید در آن ثبتنام کنید. هویت شما کیف پولتان است. داراییهایتان هم درون ولت (کیف پول) قرار دارد. اگر بخواهید از هویت واقعیتان استفاده میکنید و اگر نخواهید ناشناس ادامه خواهید داد. در واقع، وب 3 یک اکوسیستم جهانی درست میکند که هویت افراد از قبل در آن احراز شده است. همه میتوانند فارغ از موقعیت جغرافیایی خود، به امکانات اینترنت بهصورت یکسان دسترسی داشته باشند. بدون فیلترینگ و بدون سلب دسترسی! برای ما ایرانیها که خیلی رویایی است!
اتصال همهچیز به اینترنت
چقدر با IoT آشنا هستید؟ قبلاً در مقاله اینترنت اشیاء، خیلی مفصل و کامل راجعبه این موضوع صحبت کردهایم. وب 3 کمک میکند همه دستگاههایی که فکرش را هم نمیکنید به اینترنت متصل شوند. همانچیزی
که برای گسترش اینترنت اشیاء و هوشمندسازی زندگی بشریت لازم خواهد بود.
اینها اصلیترین مزایایی بودند که با وب 3 واقعی محقق خواهند شد؛ اما خب دستاندازهای زیادی در مسیر نسل سوم اینترنت دیده میشود.
مشکلات موجود در مسیر وب 3
تقریباً تمام مزایایی که در بخش قبلی به آنها اشاره کردیم، هرکدام با مشکلی روبهرو هستند. وب 3 سوژه بسیاری جذابی برای هکرهای تمام دنیا است و حملات زیادی روی پروژههای فعال در این زمینه انجام میشود. بنابراین، فعلاً ادعای اینکه وب 3 امنیت را بیشازپیش تأمین میکند مسخره است.
درضمن، حریم شخصی هم خیلی ایمن نیست. با وجود اینکه هویت افراد در این فضا مخفی است، اما همچنان امکان رصد کردن همه اتفاقات روی یک بلاکچین برای همه ممکن است. همین مسئله منجر به افزایش آزار و اذیتها در این فضا خواهد بود. اتفاقی که به ادعای خیلی در حال رخ دادن هم هست. درمورد دسترسی یکسان همه افراد هم ما که ایرانی هستیم میدانیم چه دروغ بزرگی است. بسیاری از پروژههایی که ادعای وب 3 بودن دارند، اجازه دسترسی کاربران با IP ایران را نمیدهند!
ذات غیرمتمرکز وب3 یک ویژگی بینظیر است؛ اما آیا واقعاً ممکن است؟! فعلاً خیر. در خیلی از پروژههایی که ادعای نسل سوم بودن دارند، ایرادات بسیاری دیده میشود که نشان از متمرکز بودن آنها میدهد. همچنین غیرمتمرکز بودن باعث میشود برای کاربران پیچیدگیهایی ایجاد شود. البته میتوان با اقداماتی کار را سادهتر کرد، اما غیرمتمرکز بودن قربانی میشود.
باقی مشکلات به بلاکچینها برمیگردند. فراموش نکنیم که تکنولوژی هنوز نتوانسته مولتیچین بودن را کاملاً محقق کند. بهعلاوه، هزینه استفاده از بلاکچین هم مطلقاً ارزان نیست. همچنین همین مسئله که هیچچیز در این فضا حذف نمیشود، با برخی قوانینی که اتفاقاً مفید هم هستند مغایرت دارد. برای مثال قانون GDPR. خیلی خلاصه که بگوییم، این قانون برای حفاظت از حقوق کاربرانی است که میخواهند محتوایشان برای همیشه از روی اینترنت حذف شود. مثلاً اگر فردی با پخش فیلم شخصیاش قربانی شود، این قانون از آن حمایت میکند؛ اما وقتی وب 3 کامل پیادهسازی شود، GDPR هیچ کاراییای نخواهد داشت؛ چراکه هیچچیز از بین نخواهد رفت.
در کنار همه اینها، وب 3 میتواند برای محیط زیست هم مخرب باشد! حداقل با تکنولوژیهای امروزی. هر بلاکچین متشکل از چندین کامپیوتر است که در حال پردازشهای سنگین هستند. این پردازشها به انرژی نیازی دارند و همین مصرف بیش از حد انرژی زیانآور است.
یکی دیگر از بزرگترین موانع بر سر راه وب 3، کمپانیهای بزرگی هستند که با وب 2 پادشاهیها ساختهاند.
نظر کمپانیهای بزرگ در مورد وب 3 چیست؟
بیایید با 2 نقلقول از 2 فرد تأثیرگذار حوزه تکنولوژی شروع کنیم. ایلان ماسک میگوید وب 3 بیشتر از اینکه واقعی باشد یک تله تبلیغاتی است . جک دورسی که مدیرعامل سابق توییتر و مدیرعامل کنونی Block است هم میگوید وب 3 هم مثل وب 2 متمرکز است و فقط برچسب متفاوتی روی خود دارد!
فارغ از اینکه ادعاهای این دو خیلی هم دور از واقعیت نیست، کاملاً طبیعی است که آنها چنین موضعی در برابر وب 3 داشته باشند. یادتان نرود، تحقق وب 3 پیامدهای بزرگی برای شرکتهای بزرگ صنعت تکنولوژی خواهد داشت. کدام آدم عاقلی حاضر است منبع اصلی درآمد فضایی خودش را قطع کند؟! بنابراین، خیلی عجیب نخواهد بود که گوگل، مایکروسافت، اپل، اسپاتیفای و تمام شرکتهای بزرگ تکنولوژی وب 3 را دوست نداشته باشند.
گرچه، برخی از کمپانیهای بزرگ (حتی خارج از حوزه تکنولوژی)، همین حالا هم در حال توسعه این فضا هستند و حداقل به ظاهر تلاش میکنند که به وب3 دست پیدا کنیم.
ویتالیک بوترین، خالق اتریوم، بهعنوان سازنده شبکهای که برای اولین بار تحقق نسل سوم را ممکن کرد، معتقد است که درمورد وب 3 نگرانیهایی وجود دارند که همگی منطقی هستند؛ اما همچنین میگوید روند کلی این مفهوم روبهرشد است. هرچقدر کتابخانههای بیشتری برای وب 3 ساخته شود، برنامهنویسهای بیشتری سمت آن میآیند و فراگیر شدن آن هم سریعترخواهد شد.
در مجموع، باور خبرهایی که ادعا میکنند شرکتهای پیشتاز وب 2 مثل گوگل، در حال برنامهریزی برای ورود به وب3 هستند، کمی مشکل است. البته میتوان از این دید به موضوع نگاه کرد:
شاید آنها میدانند که این مسئله اجتنابناپذیر است و نمیخواهند پادشاهیشان را از دست بدهند. پادشاهی این غولها و وب 3 دقیقاً در تضاد با یکدیگر هستند. نسل سوم اینترنت آمده که قدرت را به کاربران بازگرداند و دست حاکمان چپاولگر را قطع کند. باید ببینیم در نهایت چه اتفاقی رخ خواهد داد.
چقدر به واقعیت نزدیک است؟!
نمیتوان منکر حقیقت شد. بسیاری از کمپانیهای بزرگ دنیا شدیداً مشتاق ورود به این دنیا هستند و این قابل چشمپوشی نیست. از طرفی دیگر، مردم هم شدیداً از وب 2 و اتفاقاتی که در آن رخ داده دلچرکین شدهاند؛ یعنی با آغوشی باز از وب 3 پذیرایی خواهند کرد. برندهای بزرگی مثل نایکی، آدیداس، آندرآرمور و … کارشان را در این فضا شروع کردهاند. بیشترشان قدم اول را با عرضه NFT برداشتهاند.
درضمن، کلی صرافی و برنامههای مالی غیرمتمرکز وجود دارند که بر بستر بلاکچین و قراردادهای هوشمند فعالیت میکنند. بازیهای Play-to-Earn یا P2E را هم کنار آنها بگذارید. بازیهایی که شدیداً در حال فراگیر شدن هستند و متاورسهایی مثل SandBox تمام تمرکزشان را روی همین موضوع گذاشتهاند.
بههرحال، کاری نمیتوان کرد جز صبر! باید منتظر بمانیم تا ببینیم در نهایت وب 3 به کجا میرسد؛ آیا طبق ادعای افرادی مثل ایلان ماسک و جک دورسی فقط یک توهم است، یا واقعاً به نسلی از اینترنت خواهیم رسید که قدرت در اختیار تمام افراد قرار دارد. اگر وب 3 محقق شد، ایرادات گوناگونی که به آن وارد است چه میشود؟ بیقانونی منجر به یک هرجومرج خارج از کنترل نخواهد شد؟!
چیزی که از آن مطمئنیم، برای تحقق این رؤیا، بسیاری از تکنولوژیها باید پیشرفت کنند. دستاوردهایی که برای وب 3 بیان میشوند، در ظاهر بسیار زیبا هستند، اما باید ببینیم در عمل همان زرقوبرق را دارند یا نه!
ما برای نوشتن این مقاله، در کنار چیزهایی که خودمان میدانستیم از کلی ویدیو در یوتیوب و تعداد زیادی مقاله در سایتهایی مثل CoinDesk و Harvard Business Review کمک گرفتیم. گفتیم که مطمئن شوید مطلبی که خواندید شامل اطلاعات معتبر و کاربردی بود.
لطفاً اگر چیزی را در این مورد فراموش کردیم، حتماً در قسمت کامنتها برایمان بنویسید. اگر سوالی هم دارید در همان بخش بپرسید تا پاسختان را بدهیم.
