دنیا به طرز غیر قابل باوری در حال تغییر است. سرعت این تغییرات از زمان فراگیری اینترنت چندین برابر شده است. یکی از جدیدترین مفاهیمی که در راستای این تغییرات مطرح شده، ان اف تی است. موضوع این مقاله هم همین است و می‌خواهیم ببینیم NFT
چیست؟ NFT Art چیست؟ نحوه خرید و فروش NFT چگونه است و مسائلی از این دست.
همین ابتدا بگوییم که برخی از سوالات رایج در این زمینه، از بیخ و بن اشتباه هستند. مثلاً ارز دیجیتال NFT چیست؟! ذات این سوال غلط است. یا مثلاً nft crypto معنی ندارد که بتوان به پاسخ nft crypto چیست پاسخ داد. مگر اینکه مجموعه‌ای ان اف تی‌ها با این نام ساخته شود.
با ظهور پدیده‌ای با نام بلاک چین، دنیای اینترنت شکل جدیدی به خود گرفت. اول از همه رمزارزها به وجود آمدند و رویای بشر برای ساخت پول دیجیتال محقق شد؛ اما این آخر داستان نبود. حالا در مرحله بعدی، NFTها آمده‌اند. توکن‌هایی که مشکل حق مالکیت را برطرف کرده‌اند. اگر فکر می‌کنید موضوع بسیار پیچیده‌ای است، اصلاً نگران نباشید، در این مقاله همه‌چیز را توضیح خواهیم داد.
یکسری قیمت‌های باورنکردنی خواهید دید، متوجه می‌شوید که چه چیزهایی قابلیت NFT شدن دارند، دلیل هیجان پیرامون این حوزه را خواهید فهمید و …؛ اما قبل از هرچیزی باید ماهیت این مفهوم را برای‌تان بشکافیم.
راستی، قسمت دوم و سوم پادکست ما با نام رادیو آبی، به NFTها اختصاص دارد و با یکی از NFT آرتیست‌های خوش‌ذوق مصاحبه کرده‌ایم. اگر دوست داشته باشید می‌توانید این دو قسمت را هم برای کسب اطلاعات بیشتر گوش کنید.
NFT چیست؟
عبارت NFT، مخفف Non-Fungible Token است! یعنی توکن غیرقابل‌تعویض. در ادامه بیشتر راجع‌به مفهوم Fungible و Non-Fungible صحبت خواهیم کرد و هریک را با مثال توضیح خواهیم داد.
احتمالاً شما هم این روزها چیزهای زیادی درمورد NFTها شنیده‌اید. این تازه‌وارد‌های اینترنت، مثل یک طوفان پرسرعت وارد دنیای گیمینگ و البته هنر شدهاند؛ این تازه شروع ماجراست. ارقام بسیار بالایی که برای خریدوفروش NFTها ردوبدل می‌شوند، باعث شدهاند چشم‌های زیادی به این حوزه خیره شوند.
همین اول اتمام حجت کنیم. برای اینکه بتوانید به‌خوبی ان اف تی را درک کنید، باید معنای بلاک‌چین را بدانید. اگر اطلاعی در این زمینه ندارید، مقاله بلاک چین چیست را بخوانید.
برگردیم سراغ موضوع اصلی.
NFTها بلاک‌های منحصربهفردی هستند که در شبکه‌های بلاک چین تشکیل می‌شوند و هرکدام از آنها فقط می‌تواند یک مالک داشته باشد! خب که چی؟!
یکی از اولین کاربردهای NFT مرتبط با هنر است! مثلاً چندی پیش، یک نقاشی دیجیتال با قیمت فضایی 69 میلیون دلار فروخته شد! باورش سخت است، اما حقیقت دارد. تصویر این نقاشی را در زیر می‌بینید:
حالا با یکی از اصطلاحات پرکاربرد این روزها آشنا شده‌اید و می‌دانید NFT art چیست. خیلی‌ها برای آشنایی با این مفهوم عبارت NFT هنر چیست را جست‌وجو می‌کنند که واقعاً ناملموس و دوست‌نداشتنی است. همان NFT art صورت شکیل‌تری دارد.
ان اف تی بحث مالکیت در دنیای اینترنت است. تکنولوژی آنقدر به زندگی‌های‌مان رسوخ کرده که حالا فضای مجازی (اینترنت) هم برای‌مان واقعی است! وقت زیادی در آن می‌گذارنیم، انواع مایحتاج‌مان را از آنجا تأمین می‌کنیم، با عزیزان‌مان صحبت می‌کنیم و ….
حالا هم که بحث متاورس داغ شده و انگار مرزهای بین دنیای واقعی و دنیای مجازی قرار است کلاً محو شوند. بنابراین، بحث مالکیت در این فضا هم اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد. توصیه می‌کنیم مقاله متاورس چیست را هم بخوانید.
مثلاً همان نقاشی‌هایی که در این فضا معامله می‌شوند را در نظر بگیرید. همه می‌توانند یک نسخه از آن را روی دستگاه‌های خود داشته باشند؛ اما فقط یک نفر می‌تواند مالک حقیقی آن باشد. به‌عبارتی، فقط 1 نفر می‌تواند ان اف تی آن را داشته باشد.
حالا بیایید ببینیم چرا NFTها و Non-Fungible بودن‌شان اهمیت دارند؟
منظور از Non Fungible Tokens چیست؟
هرچیزی در دنیای اقتصاد یا Fungible است یا Non-fungible. اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم، آن‌هایی که Fungible هستند قابلیت تعویض شدن را دارند؛ اما Non-Fungibleها غیرقابل تعویض هستند.
مثلاً، انواع ارزهای رایج قابل تعویض هستند! اگر شما یک تراول 100 هزار تومانی از دوست‌تان قرض بگیرید، در هنگام بازگشت پول می‌توانید از 2 تراول 50 هزارتومانی استفاده کنید؛ یا 100 اسکناس هزار تومانی!
اما اگر دوست‌تان کتابی دست‌نویس و قدیمی داشته باشد (که از نظر مادی و معنوی ارزشمند است) و آن را به شما قرض دهد، پس از اینکه آن را خواندید نمی‌توانید یک نسخه چاپی به‌روز را به او بدهید؛ چراکه آن کتاب یک نسخه خاص و غیرقابل تعویض است!
مسلماً دارایی‌های Non-Fungible ارزش مادی (و البته معنوی) بسیار بیشتری از دارایی‌های Fungible دارند.
در بستر بلاک چین، انواع رمزارزها Fungible یا قابل تعویض محسوب می‌شوند؛ در حالی که NFTها دارایی‌های دیجیتالی هستند که ماهیت Non-Fungible یا غیرقابل تعویض دارند. همان‌طور که بالاتر هم گفتیم، NFT مخفف همین عبارت است. پس اگر برای‌تان سوال پیش آمد که nft token چیست، گیج نشوید. منظور توکنی است که غیرقابل تعویض باشد.
دلیل ارزش معمولاً بالای NFTها هم همین غیرقابل تعویض بودن‌شان است. قاعدتاً وقتی چیزی کمیاب باشد و متقاضیان زیادی هم داشته باشد، ارزشمند خواهد بود.
همچنین، همان‌طور که بالاتر هم گفتیم، NFTها درست مثل رمزارزها روی بستر بلاک چین هستند. این یعنی صحت وجود آنها توسط چندین کاربر و دستگاه دیگر تائید شده است؛ این موضوع هم در ارزش بالای آن دخیل است.
حالا که با تعریف ان اف تی آشنا شدید، می‌دانید سوالاتی مثل ارز دیجیتال nft چیست یا nft game چیست کاملاً غلط هستند. مثلاً منظور از nft games، بازی‌های Play-to-Earn است که مالکیت اجزای داخل بازی به‌صورت ان اف تی به گیمر داده می‌شود. بیایید سعی کنیم از عبارت درست و صحیح استفاده کنیم. از این به بعد، اگر کسی از شما سوالی عجیب در این زمینه پرسید، مثل سوال‌های بالا یا مثلاً: nft crypto چیست، این مقاله را به او معرفی کنید تا نوری بر تاریکی‌هایش بتابانید!
حالا یک سوال: چه چیزهایی قابل NFT شدن هستند؟
چه چیزهایی را می‌توان ان اف تی کرد؟
تقریباً همه‌چیز را می‌توان ان اف تی کرد. هم دارایی‌های دیجیتال و غیرقابل لمس و هم دارایی‌های فیزیکی و قابل لمس کردن!
درمورد دیجیتال‌ها، چندی پیش جک دورسی مالک توییتر، اولین توییت خود را به قیمت 2.9 میلیون دلار فروخت! راجع‌به نقاشی‌هایی که با قیمت فضایی هم که بالاتر صحبت کردیم.
اگر یادتان باشد، گفتیم NFTها دنیای گیم و بازی را هم تسخیر کرده‌اند. مثلاً یک بازی مثل Call of Duty را درنظر بگیرید. هرکسی می‌تواند اسلحه مخصوص خود را با قابلیت‌هایی مشخص بسازد و آن را به ان اف تی تبدیل کند. توکنی که مالکش خودش است؛ سپس می‌تواند آن اسلحه را در مارکت‌پلیس مخصوص Call of Duty بفروشد و پول قابل‌توجهی به جیب بزند.
نکته: Call of Duty هنوز تصمیمی مبنی بر حضور در بلاک چین ندارد و از نام آن صرفاً برای مثال استفاده کردیم.
همچنین بازار NFT کردن وسایل فیزیکی و قابل لمس هم در حال داغ شدن است. در مارکت‌پلیس‌های مختص به NFT، اشیای زیادی به چشم می‌خورند که در توضیحات آنها نوشته شده، با خرید NFT، محصول اصلی هم برای‌تان ارسال می‌شود.
3 سوال مهم:
- چگونه NFT بخریم؟
- نحوه فروش NFT چگونه است؟
- چطور می‌توان یک ان اف تی ساخت؟
اگر بخواهیم کوتاه پاسخ بدهیم، باید بگوییم به مارکت‌پلیس‌های ان اف تی مراجعه کنید. دوباره سوالی پیش می‌آید، آن هم این که NFT Marketplace چیست؟! پاسخ در بخش بعدی است.
نحوه خرید و فروش NFT و چگونگی ساخت آن
اول از همه بگوییم که بیشتر NFTها روی بلاک چین اتریوم قرار دارند! البته حالا بلاک چین‌های دیگر هم در حال افزودن NFT به شبکه خودشان هستند. مثلاً بایننس اسمارت چین، پالیگان و سولانا از معروف‌ترین بلاک چین‌هایی هستند که وارد این حوزه شدهاند؛ اما خب این را گفتیم که به چه چیزی برسیم؟
ساخت NFT که اصطلاحاً به آن Mint کردن می‌گویند، هزینه نسبتاً بالایی دارد (چند بار اول). دلیل هم اینکه کلاً انجام هرگونه فعالیت روی شبکه اتریوم، به‌خاطر Gas Fee بالای این بلاک چین هزینه چشمگیری روی دست‌تان می‌گذارد.
سایت‌های زیادی وجود دارند که به‌عنوان مارکت‌پلیس NFTها شناخته می‌شوند. می‌توانید از آنها هم برای ساخت NFT و هم خریدوفروش آن استفاده کنید.
از معروف‌ترین این سایت‌ها، می‌توان به:
اشاره کرد.
همان‌طور که حدس می‌زنید، خریدوفروش NFTها توسط رمزارزها انجام می‌شود؛ چراکه آنها هم روی بلاک چین هستند و استفاده از ارزهای رایج کشورها یا همان فیات برای این منظور خیلی عاقلانه نیست!
در ضمن، درست مثل ارزهای دیجیتال، ان اف تی ها روی کیف پول‌های مخصوص نگهداری می‌شود. اگر اطلاعات‌تان راجع‌به رمزارزها و دنیای کریپتوکارنسی ناقص است، می‌توانید مقاله نکات مهم کریپتو را بخوانید.
با خرید سرور مجازی، پشت یک سیستم پرسرعت و قدرتمند بنشینید و فرمان بدهید!
خب تا اینجا فهمیدید که NFTها، بلاک‌های منحصربهفردی هستند که روی یک بلاک چین تشکیل می‌شوند و فقط می‌توانند متعلق به یک نفر باشند. همین‌طور می‌دانید آنها Non-Fungible هستند و ارزشمندی آنها را هم درک کرده‌اید.
اما آیا NFT ظرفیت این همه توجه و سرمایه را دارد؟ به بیان دیگر، NFT حباب نیست؟!
NFT: حباب یا سرمایه‌گذاری مطمئن؟
آدم‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. آن‌هایی که کریپتو را به‌عنوان آینده پولی دنیا پذیرفته‌اند و آن‌هایی که فکر می‌کنند بیت‌کوین همین روزها از بین می‌رود. (البته دسته دوم سال‌هاست که منتظر چنین روزی هستند)
طبیعتاً دسته دوم که هنوز به کریپتو باور ندارند، ان اف تی را هم باور نخواهند کرد. در مقابل، برخی از افراد دسته اول، معتقدند NFTها جایی هستند که بیت‌کوین سال‌ها پیش قرار داشت. همان موقعی که همه حسرت می‌خوریم چرا آن زمان بیت‌کوین نخریدیم.
اما اگر بخواهیم منطقی به قضیه نگاه کنیم، باید بگوییم NFTها علیرغم آینده بسیار درخشانی که در انتظارشان است، ممکن است در حال حاضر حبابی باشند که هرلحظه امکان انفجارشان وجود دارد.
خیلی از پیشگامان تکنولوژی و هنر همین حالا هم فعالیت‌های زیادی در حوزه NFTها دارند. مثلاً گری وی که آلبوم اختصاصی خودش را ساخته است. اگر او را بشناسید، می‌دانید که اغلب سرمایه‌گذاری‌هایش در بلندمدت آورده‌های بسیار خوبی داشته‌اند.
از طرفی دیگر، مارک زکربرگ مالک فیسبوک، نام این کمپانی بزرگ را رسماً به Meta تغییر داده است. متاورس‌ها دنیاهایی هستند که NFTها در آنها نقش بسیار پررنگی را ایفا خواهند کرد. به‌همین‌خاطر، شاید بتوان گفت خیال‌مان از آینده NFTها و ارزشمندی‌شان راحت است.
یکی از مهم‌ترین مقوله‌ها در ارزش‌گذاری یک مقوله، بحث روانشناسی انسان‌ها است. خیلی پیچیده‌اش نکنیم، وقتی اکثریت بر ارزشمند بودن یک چیز اتفاق نظر داشته باشند، آن چیز ارزشمند می‌شود. خب افراد بسیاری در حال حاضر در رابطه با ارزشمند بودن NFTها هم‌نظر هستند. البته ناگفته نماند که به عقیده برخی از بزرگان، 98 درصد از NFTهای کنونی ارزش سرمایه‌گذاری بلندمدت ندارند.
بنابراین، اگر قصد سرمایه‌گذاری در این حوزه را دارید، توصیه می‌کنیم مطلقاً بدون هیچگونه احساسات و هیجاناتی تصمیم بگیرید. این حوزه هنوز جایگاه خیلی مستحکمی ندارد و قاعدتاً بهتر است با سرمایه‌ای اندک وارد آن شوید.
درضمن، راه‌های راحت‌تری برای داشتن NFT هم وجود دارد.
NFT Drop چیست؟ یعنی چه که ان اف تی را ایردراپ می‌کنند؟!
بسیاری از سایت‌ها و پروژه‌های بلاک چین، در ابتدای کار که مخاطبان زیادی ندارند، اقدام به پخش رایگان توکن‌ها یا NFTهای خود بین متقاضیان می‌کنند؛ به این کار اصطلاحاً ایردراپ می‌گویند.
البته لزوماً همه شرکت‌کننده‌ها شامل ایردراپ نمی‌شوند؛ اما افراد بسیاری هستند که از طریق این روش پول بسیار خوبی به جیب زده‌اند.
پس اگر خوش‌شانس باشید، می‌توانید به‌جای اینکه هزینه‌های بالا برای تهیه های بالا برای تهیه یک NFT پرداخت کنید، در ایردراپ‌ها شرکت کنید و یک NFT از یک مجموعه را به‌صورت رایگان دریافت کنید.
از وقتی بحث NFT داغ شده، بسیاری از هنرمندان شروع به ساخت مجموعه (Collection)های گوناگون کرده‌اند. مثلاً یکی از معروف‌ترین این مجموعه‌ها، CryptoPunk نام دارد. 10 هزار تصویر آدمکی که هرکدام منحصر‌به‌فرد هستند. همین چندوقت پیش بود که یک NFT از این مجموعه به قیمت 530 میلیون دلار فروخته شد!
حالا شما فرض کنید اگر در ابتدای کار معرفی این مجموعه، اگر یکی از آنها را با ایردراپ صاحب می‌شدید، چقدر سود می‌کردید!!
خب از همه‌چیز گفتیم، فقط مانده است یک مشکل اساسی که در بخش پایانی به آن اشاره می‌کنیم.
NFTها انرژی بسیار زیادی مصرف می‌کنند!
در دنیایی که به‌خاطر استفاده بیش‌ازحد از سوخت‌های فسیلی رو به نابودی است، شاید Mint کردن ان اف تی کار خیلی عاقلانه‌ای نباشد!
همان‌طور که بالاتر هم گفتیم، شروع داستان NFT روی بلاک چین اتریوم بود؛ اگرچه حالا باقی بلاک چین‌ها هم قابلیت میزبانی از این توکن‌های غیرقابل تعویض را دارند، اما همچنان اتریوم پایگاه محبوب آنها است. مشکل کجاست؟
اگر با سازوکار بلاک چین آشنا باشید، می‌دانید که ساخت و تائید هر بلاک، نیازمند محاسبات و پردازش‌های سنگین است. این کارها برعهده کامپیوترهای فوق‌قدرتمندی است که خب مسلماً انرژی بسیار زیادی هم مصرف می‌کنند. وقتی می‌گوییم زیاد، منظورمان مصرف برق چندین ماه یک کشور کوچک است!
پس شاید خیلی منطقی نباشد که به‌خاطر داشتن انحصار یک گیف بامزه یا هرچیز بی‌مورد دیگری، تا این حد انرژی مصرف شود.
از طرفی، متخصصان بلاک چین هم بیکار نبوده‌اند. هر روز راه‌حل‌های جدیدی برای رفع این مشکلات مطرح می‌شود و روز‌به‌روز اوضاع در حال بهتر شدن است. به همین خاطر، خیلی‌ها می‌گویند NFTها شاید هنوز خیلی جایگاه مستحکمی نداشته باشند، اما قطعاً نقشی کلیدی در آینده بشریت خواهند داشت. نقشی بسیار جدی‌تر از وضعیت کنونی‌شان.
برای تهیه این مقاله از سایت‌های Forbes و CreativeBlog کمک گرفتیم. هر سوال یا نظری در رابطه با این موضوع داشتید، در قسمت کامنت‌ها بنویسید تا سوال‌تان را پاسخ دهیم و ما هم از دانسته‌های شما استفاده کنیم.
……..
سوالات متدوال
منظور از هنر NFT چیست؟
هنر NFT یا به عبارت صحیح‌تر NFT Art، آثار هنری گوناگونی هستند که روی بلاک‌چین‌های مختلف به ان اف تی تبدیل شدهاند.
این آثار می‌توانند موسیقی، نقاشی یا هر شکل دیگری از هنر باشند.
آیا ساخت NFT رایگان ممکن است؟
مارکت‌پلیس Rarible قابلیتی با نام Lazy Minting دارد که با استفاده از آن، می‌توانید به‌صورت رایگان ان اف تی بسازید. البته با استفاده از این قابلیت هم ساخت ان اف تی کاملاً رایگان نخواهد بود.
سازوکار این قابلیت به این‌صورت است که خریدار باید موقع خرید Gas Fee یا فی شبکه را پرداخت کند.
