فرض کنید روی لپ‌تاپ‌تان مشغول مرور یک سایت هستید و می‌خواهید دقیقاً همان صفحه را چند دقیقه بعد روی گوشی باز کنید، بدون اینکه آدرس را دوباره وارد کنید یا به‌دنبال آن بگردید. اینجا جایی‌ست که قابلیت همگام‌سازی یا سینک شدن (Synchronization) وارد عمل می‌شود. همگام‌سازی، اطلاعات مرورگر یا نرم‌افزارها را بین چند دستگاه هماهنگ نگه می‌دارد تا بدون دردسر به داده‌های شخصی، بوک‌مارک‌ها، رمزها، تب‌های باز و سایر تنظیمات‌تان دسترسی داشته باشید؛ دقیقاً همان‌طور که آخرین بار آنها را رها کرده‌اید. این قابلیت، امروزه یکی از ضروری‌ترین ابزارهای تجربه یکپارچه در دنیای دیجیتال است. در این مقاله قصد داریم تا شما را با همگام‌سازی آشنا کنیم و بگوییم که سینک شدن چیست؟
سینک (Sync) یا همگام سازی چیست؟
همگام سازی، سازگاری را برای داده ها تضمین می کند. هماهنگ سازی محلی شامل دستگاه ها و رایانه هایی می‌شود که در کنار یکدیگر هستند، در حالی که هماهنگ سازی از راه دور روی یک شبکه تلفن همراه و یا از طریق شبکه اینترنت صورت می گیرد. در ادامه به این میپرازیم که سینک چیست؟
در صورت سینک کردن، داده‌ها باید در همه مراحل ذخیره‌سازی به‌صورت سازگار باقی بمانند؛ به این معنی، اگر تغییری در بخشی از داده‌ها ایجاد شود، لازم است این تغییر در همه سیستم‌ها شناسایی و اعمال شود تا نسخه‌های مختلف با یکدیگر هماهنگ باشند. این فرآیند نه‌تنها از بروز خطا جلوگیری می‌کند، بلکه تضمین می‌کند که کاربران همواره به جدیدترین و معتبرترین اطلاعات دسترسی دارند. در واقع، همگام‌سازی داده‌ها به حفظ انسجام و یکپارچگی اطلاعات در سراسر سیستم کمک می‌کند
انواع سینک یا همگام سازی کدامند؟
همگام‌سازی یا سینک به دو دسته کلی تقسیم می‌شود: همگام‌سازی داده‌ها و همگام‌سازی فرآیند، که در ادامه به توضیح هر کدام می‌پردازیم.
- همگام‌سازی فرآیند: به اجرای همزمان چند فرآیند یا وظیفه برای رسیدن به هماهنگی و یکپارچگی داده‌ها در یک عملیات مشخص، همگام‌سازی فرآیند گفته می‌شود. Lock ، mutex و semaphore نمونه‌هایی از هماهنگ‌سازی فرآیند هستند.
- همگام‌سازی داده‌ها: همگام‌سازی داده‌ها به فرآیندی اطلاق می‌شود که طی آن داده‌ها به‌صورت همزمان و هماهنگ در چندین نسخه یا سیستم مختلف نگهداری می‌شوند تا یکپارچگی و انسجام اطلاعات حفظ گردد. به‌عنوان مثال، در تکرار بانک اطلاعاتی، چندین نسخه از داده‌ها به‌طورهمزمان در سرورهای مختلف ذخیره می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که داده‌ها در مکان‌های مختلف به‌روز و سازگار باقی بمانند.
سینک یا همگام‌سازی اساساً به هماهنگی بین چندین فرآیند یا موضوع در یک برنامه چندرشته‌ای (multithreaded) اشاره دارد. این فرآیند به اشتراک‌گذاری منابعی مانند فایل‌ها، اتصالات شبکه و حافظه کمک می‌کند و از بروز مشکلاتی مانند فساد داده‌ها جلوگیری می‌کند. در برنامه‌های چندرشته‌ای، وقتی چندین موضوع باید به‌طورهمزمان از منابع مشترک استفاده کنند، همگام‌سازی ضروری است تا از بروز خطاهای پیش‌بینی‌نشده و نتایج نامطلوب جلوگیری شود.
در چارچوب‌های برنامه‌نویسی مانند .NET، همگام‌سازی به‌گونه‌ای طراحی شده که تضمین می‌کند منابع مشترک به‌صورت منظم و بدون اختلال استفاده شوند. این فرآیند از مکانیزم‌های مختلفی مانند قفل‌گذاری، سیگنال‌دهی و انواع هماهنگ‌سازی سبک‌وزن برای جلوگیری از شرایط غیرمنتظره استفاده می‌کند. به‌طورکلی، سینک شدن فرآیندی است که برای دستیابی به نتایج پایدار و بدون خطا، هر موضوع قبل از دسترسی به منابع مشترک، باید از این مکانیزم‌ها پیروی کند.
چرا همگام سازی اینقدر اهمیت دارد؟
با رشد سریع تکنولوژی و دستیابی به امکاناتی نظیر ابر، نیاز به سینک شدن بیش از گذشته برای تهیه داده های یکدست، اهمیت صحت داده ها، سازگاری و حفظ حریم خصوصی در حال رشد است. مواردی که ممکن است به عنوان یک خطای جزئی داده به نظر برسد، می تواند تأثیر منفی عمده ای در فروش، تصمیم گیری و حفظ مشتری داشته باشد. با این حال، مرتب سازی از طریق داده ها و همگام سازی آن با پایگاه داده های موجود و سپس تجزیه آن به صورت منظم در حالی که حفظ یکپارچگی داده ها حفظ شود قطعا بسیار پرهزینه خواهد بود. به همین دلیل همگام سازی داده ها به یکی از با ارزش ترین ابزارها برای مدیریت داده ها تبدیل شده است.
همگام‌سازی داده‌ها فرآیندی است که به‌طورمداوم بین دو یا چند دستگاه انجام می‌شود و تغییرات به‌صورت خودکار بین آنها به‌روزرسانی می‌شود تا انسجام داده‌ها در سیستم حفظ گردد؛ درحالی‌که حجم کم داده‌های ذخیره‌شده در ابر ممکن است چالش‌هایی به همراه داشته باشد، اما این سیستم‌ها راه‌حل‌های مناسبی برای مدیریت داده‌های حجیم نیز ارائه می‌دهند. ابزارهای امروزی برای همگام‌سازی داده‌ها، راهکارهای سریع و کارآمدی را ارائه می‌دهند که موجب هماهنگی و یکنواختی داده‌ها در سراسر سیستم می‌شود. در ادامه این مقاله، به همگام‌سازی مرورگرها خواهیم پرداخت، که شاید یکی از پرکاربردترین موضوعات برای شما باشد.
سینک در مرورگرهای مختلف
با فعال کردن همگام سازی مرورگر، می توانید برخی از برگه ها را روی رایانه خود باز کرده و از طریق تلفن هوشمند خود به آنها دسترسی داشته باشید. اگر چند رایانه دارید، می توانید بوک مارک ها و تنظیمات خود را به راحتی در همگام سازی بین آنها نگه دارید.
مرورگرها فقط در گذشته نرم‌افزارهایی بودند که روی یک کامپیوتر واحد اجرا می‌شدند، اما امروزه بیشتر مرورگرها خدمات همگام‌سازی یکپارچه و نسخه‌های موبایلی ارائه می‌دهند. البته Internet Explorer به‌طورنسبی از این لحاظ عقب‌تر است و با استفاده از افزونه‌های شخص ثالث می‌توان قابلیت‌های آن را بهبود بخشید و هوشمندتر کرد.
سینک کردن در کروم (Google Chrome)
گوگل کروم به شما امکان می دهد داده های مرورگر خود را با حساب گوگل خود همگام کنید. برای تنظیم این گزینه، روی دکمه منوی Chrome کلیک کرده و ورود به سیستم Chrome را انتخاب کنید.
با باز کردن صفحه تنظیمات و کلیک روی تنظیمات پیشرفته همگام سازی، می توانید کنترل کنید که داده های مرورگر همگام سازی شود. به طور پیش فرض، کروم برنامه های شما، داده ها، نشانک ها، برنامه های افزودنی، تاریخچه (سابقه نوار آدرس)، گذرواژه‌ها، تنظیمات ، موضوعات را همگام سازی می کند و برگه های باز Chrome به طور پیش فرض فقط رمزهای عبور شما را رمزگذاری می کند، اما می توانید به صورت اختیاری تمام داده های همگام شده را رمزگذاری کنید. در صورت تمایل می توانید یک عبارت رمزگذاری جداگانه نیز تنظیم کنید.
با ورود به سیستم Chrome در چندین رایانه، چه Windows ، OS X ، Linux یا حتی سیستم عامل Chrome، می توانید به این داده ها دسترسی پیدا کنید. همچنین می توانید با برنامه کروم در Apple Store ، به داده های همگام شده در Android با برنامه Chrome یا iOS دسترسی پیدا کنید. با استفاده از این برنامه ها، می توانید برگه های باز را مشاهده کنید، به نشانک های خود دسترسی پیدا کرده و سابقه خود را بین دستگاه ها به اشتراک بگذارید.
سینک کردن در فایرفاکس
فایرفاکس از Firefox Sync برای همگام سازی داده های مرورگر شما استفاده می کند. این مورد قبلاً یک افزونه مرورگر جداگانه بود، اما اکنون در Firefox یکپارچه شده است. می توانید با باز کردن پنجره گزینه های فایرفاکس، انتخاب نماد همگام سازی و استفاده از گزینه های موجود، Firefox Sync را تنظیم کنید.
Firefox Sync به شما این امکان را می‌دهد که بوک‌مارک‌ها، کلمات عبور، تنظیمات، تاریخچه مرور، برگه‌های باز و افزونه‌ها را بین کامپیوترهای مختلف همگام‌سازی کنید. تمامی این داده‌ها توسط فایرفاکس رمزگذاری می‌شوند. لازم است که کلید بازیابی Firefox Sync خود را به‌دقت ذخیره کنید، چرا که در صورت گم شدن این کلید، امکان بازیابی داده‌های مرورگر وجود نخواهد داشت.
Firefox Sync با فایرفاکس در همه سیستم‌عامل‌ها از جمله ویندوز، OS X و لینوکس سازگار است. همچنین می‌توانید از این قابلیت در گوشی‌های اندروید و تبلت‌های فایرفاکس برای اندروید استفاده کنید. برخلاف گوگل کروم، فایرفاکس برنامه‌ای برای پشتیبانی از iOS ارائه نمی‌دهد، بنابراین امکان دسترسی به داده‌های مرورگر فایرفاکس از طریق آیفون یا آیپد وجود ندارد. (برنامه Firefox برای iOS که پیشتر با نام Firefox Home شناخته می‌شد، از فروشگاه اپل حذف شده و دیگر توسعه نیافته است.)
سینک کردن در اینترنت اکسپلورر
اینترنت اکسپلورر فاقد بسیاری از ویژگی‌های هماهنگ‌سازی مرورگر داخلی است. پیش از این، برخی ویژگی‌های همگام‌سازی مرورگر از طریق Windows Live Mesh در دسترس بودند، اما این سرویس اکنون متوقف شده است. اگر از ویندوز 8 استفاده می‌کنید، این سیستم‌عامل به شما امکان می‌دهد تا تنظیمات اینترنت اکسپلورر 10، موارد دلخواه و تاریخچه مرورگر خود را بین رایانه‌های ویندوز 8 همگام‌سازی کنید، به شرطی که از حساب مایکروسافت استفاده کنید. با این حال، مایکروسافت راهی برای دسترسی به این داده‌ها در گوشی‌های هوشمند یا حتی دستگاه‌های Windows Phone خود ارائه نمی‌دهد؛ بنابراین، فقط امکان همگام‌سازی داده‌های اینترنت اکسپلورر بین کامپیوترهای ویندوز 8 وجود دارد.
همگام‌سازی در گوشی
با افزایش وابستگی کاربران به تلفن‌های هوشمند، قابلیت همگام‌سازی در گوشی‌ها به یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های هر سیستم‌عامل تبدیل شده است. همگام‌سازی در گوشی به شما این امکان را می‌دهد که اطلاعات مهمی مثل مخاطبین، ایمیل‌ها، پیام‌ها، عکس‌ها و حتی یادداشت‌ها به‌طورخودکار بین موبایل، تبلت و کامپیوتر شما به‌روزرسانی شوند.
در گوشی‌های اندروید، همگام‌سازی اغلب از طریق حساب Google انجام می‌شود. کافیست وارد تنظیمات شوید و در بخش «Accounts» یا «Users & Accounts»، گزینه Google را انتخاب کرده و مشخص کنید که کدام داده‌ها (مخاطبین، تقویم، Gmail و…) سینک شوند.
در آیفون، این فرایند از طریق iCloud صورت می‌گیرد. با فعال کردن iCloud در بخش Settings > Apple ID > iCloud، می‌توانید انواع داده‌ها مثل عکس‌ها، فایل‌ها، Safari bookmarks، مخاطبین و موارد دیگر را همگام‌سازی کنید. این همگام‌سازی در بستر اینترنت و به‌صورت خودکار انجام می‌شود.
همگام‌سازی دیتابیس در مرورگرها
مرورگرهای مدرن با بهره‌گیری از APIهای جدید مثل IndexedDB، امکان ذخیره‌سازی داده‌های محلی (client-side) را فراهم می‌کنند. اما برای پروژه‌های تحت وب که به حالت آفلاین یا اجرای سریع نیاز دارند، همگام‌سازی دیتابیس محلی با دیتابیس مرکزی (سرور) اهمیت بسیاری پیدا می‌کند.
فرض کنید یک اپلیکیشن تحت وب دارید که اطلاعات کاربران را حتی در حالت آفلاین ذخیره می‌کند. در این حالت، مرورگر داده‌ها را در یک پایگاه داده محلی ذخیره می‌کند (مثلاً IndexedDB). زمانی که اتصال اینترنت برقرار شود، باید داده‌های ذخیره‌شده با دیتابیس اصلی در سرور همگام شوند. این روند به‌عنوان Database Synchronization شناخته می‌شود.
برای پیاده‌سازی این نوع سینک، ابزارهایی مثل:
- PouchDB + CouchDB (برای همگام‌سازی دوطرفه)
- Firebase Realtime Database یا Firestore (با قابلیت Sync لحظه‌ای)
- Service Workers برای مدیریت وضعیت آفلاین و آپلود مجدد هنگام اتصال
مورداستفاده قرار می‌گیرند.
همگام‌سازی داده‌ها در مرورگرها
علاوه‌بر همگام‌سازی تنظیمات و برگه‌های مرورگر، بسیاری از مرورگرهای مدرن توانایی ذخیره و سینک کردن داده‌های مختلف بین دستگاه‌ها را دارند. این داده‌ها می‌توانند شامل:
- تاریخچه مرور
- بوک‌مارک‌ها
- رمزهای عبور ذخیره‌شده
- فرم‌های پرشده
- افزونه‌ها و پلاگین‌ها
باشند.
مرورگرهایی مثل Google Chrome و Microsoft Edge از یک حساب کاربری (Google یا Microsoft) برای اتصال بین دستگاه‌ها استفاده می‌کنند. با ورود به همان حساب در دستگاه‌های دیگر، همه اطلاعات شما به‌صورت خودکار سینک می‌شود. همچنین اکثر مرورگرها به شما امکان می‌دهند تا میزان داده‌هایی که می‌خواهید همگام‌سازی شوند را کنترل کرده یا آنها را رمزنگاری کنید.
نتیجه گیری
در این مقاله نمونه هایی از همگام سازی میان مرورگرها و با موضوع اینکه همگام سازی چیست؟ یا سینک شدن چیست؟ را دیدید و با چگونگی این کار آشنا شدید. اکنون علاوه بر مرورگرها شما می توانید از قابلیت سینک شدن در بسیاری از بخش های دیگر استفاده کنید. این بخش کوچکی از آنچه همگام سازی به شما ارائه می دهد بود. شما می توانید برای بدست آوردن اطلاعات بیشتر و جامع تر بخوانید و بخوانید و بخوانید.
